Ο Αμερικανός πρόεδρος εμφανίστηκε δημόσια την περασμένη Πέμπτη να αθετεί απροκάλυπτα τη συμφωνία στην οποία είχε καταλήξει τον Αύγουστο με την Ευρωπαϊκή Ένωση για τους δασμούς σε ευρωπαϊκά προϊόντα που εισάγονται στις ΗΠΑ, η οποία περιλάμβανε πρόνοια για αποφυγή επιβολής δασμών σε καινοτόμα φάρμακα και τις ουσίες που τα αποτελούν, αλλά και πρόνοια για μη επιβολή αυξημένων δασμών σε φαρμακευτικά προϊόντα από την ΕΕ, πέραν του 15%.
Κόντρα σε εκείνη τη συμφωνία, την οποία είχαν αποδοκιμάσει κάποιες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, ο Ντόναλντ Τραμπ προκάλεσε σοκ σε ευρωπαϊκές και ξένες φαρμακοβιομηχανίες, ανακοινώνοντας ότι από την 1η Οκτωβρίου οι ΗΠΑ θα επιβάλουν δασμούς έως και 100% στις εισαγωγές «οποιουδήποτε επώνυμου ή κατοχυρωμένου με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας φαρμακευτικού προϊόντος», με εξαίρεση αυτά των εταιρειών που θα κατασκευάσουν εργοστάσια παραγωγής στη χώρα.
Δημοσιεύματα στον ευρωπαϊκό Τύπο επισημαίνουν πως δεν είναι σαφές ποια φάρμακα επηρεάζονται από την απόφαση Τραμπ, αλλά θεωρείται βέβαιο πως σε αυτά περιλαμβάνονται τα φάρμακα που προστατεύονται από πατέντες, αλλά και τα καινοτόμα. Πιθανό να μην επηρεάζονται τα γενόσημα φάρμακα.
Ο Πρόεδρος Τραμπ άνοιξε ένα παράθυρο διαφυγής στις ευρωπαϊκές και άλλες φαρμακοβιομηχανίες, λέγοντας πως δεν θα υπόκεινται στον διπλασιασμό του δασμού αν επενδύσουν στις ΗΠΑ με κατασκευή εργοστασίων για παραγωγή φαρμακευτικών υλικών.
Παρά τη δήλωση Τραμπ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποστηρίζει ότι υπάρχει η συμφωνία του Αυγούστου με τις ΗΠΑ, που ορίζει ότι οι δασμοί στα φαρμακευτικά προϊόντα που εισάγονται από την ΕΕ δεν θα υπερβαίνουν το 15% και απαιτεί να εφαρμοστεί αυτή η “οροφή”.
Βαριές συνέπειες – αποεπένδυση
Σε περίπτωση που επιβληθούν από την 1η Οκτωβρίου οι πρόσθετοι δασμοί 100%, τα ευρωπαϊκά και ξένα φάρμακα που εισάγονται στις ΗΠΑ θα καταστούν πανάκριβα μέσα σε μια μέρα και είτε θα διακοπεί η εισαγωγή τους στη χώρα είναι δεν θα είναι ελκυστικά για τους Αμερικανούς κατοίκους. Σε τέτοια εξέλιξη, οι αμερικανικές εταιρείες παραγωγής ή ευρωπαϊκές εταιρείες με εργοστάσια στις ΗΠΑ θα αποκτήσουν πλεονέκτημα.
Η EFPIA (Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Φαρμακευτικών Βιομηχανιών και Ενώσεων) προειδοποιεί ότι οι δασμοί αυτοί θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ανακατεύθυνση επενδύσεων και κέντρων έρευνας από την Ευρώπη προς τις ΗΠΑ, όπου οι συνθήκες γίνονται πιο ευνοϊκές (χαμηλότεροι δασμοί, ισχυρότερη πρόσβαση στην αγορά). Ήδη παρατηρείται αναστάτωση σε εταιρείες παραγωγής φαρμάκων στην ΕΕ, που αναθεωρούν τα πλάνα τους και συζητούν τη μετακίνησή τους σε αμερικανικό έδαφος. Η εξαίρεση που προβλέπεται για εταιρείες που κατασκευάζουν ή θα κατασκευάσουν εργοστάσια στις Ηνωμένες Πολιτείες δημιουργεί ισχυρό κίνητρο να μεταφερθεί ξένη παραγωγή φαρμάκων εκεί. Αυτό προφανώς θα αποδυναμώσει την ευρωπαϊκή φαρμακοβιομηχανική βάση.
Επιπλέον, η Αυστραλία, η οποία το 2024 εξήγαγε στις ΗΠΑ φαρμακευτικά προϊόντα αξίας 1,35 δισεκ. δολαρίων, αντέδρασε έντονα στην απόφαση Τραμπ: «Αγοράζουμε πολύ περισσότερα φαρμακευτικά προϊόντα από τις ΗΠΑ απ’ όσα αγοράζουν αυτές από εμάς. Δεν είναι προς το συμφέρον των Αμερικανών καταναλωτών να επιβληθεί υψηλότερη τιμή στις αυστραλιανές εξαγωγές προς τη βόρεια Αμερική», εκτίμησε την Παρασκευή ο Αυστραλός υπουργός Υγείας Μαρκ Μπάτλερ.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Φαρμακευτικών Βιομηχανιών και Ενώσεων (Efpia) εκτιμά ότι η επιβολή νέων δασμών από τις ΗΠΑ στα φάρμακα «θα δημιουργήσει τη χειρότερη των καταστάσεων». Η γενική διευθύντρια της Efpia Νάταλι Μολ σχολίασε ότι οι δασμοί αυτοί «δημιουργούν τη χειρότερη των καταστάσεων», ενώ υπενθύμισε ότι «αυξάνουν το κόστος, διαταράσσουν την ανεφοδιαστική αλυσίδα και εμποδίζουν τους ασθενείς να έχουν πρόσβαση σε ζωτικής σημασίας θεραπείες».
