Μετά τις αμερικανικές επιθέσεις κατά τριών ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων, περιλαμβανομένης της μονάδας εμπλουτισμού ουρανίου του Φορντό, που σήμανε την απευθείας συμμετοχή της Ουάσινγκτον στον πόλεμο ανάμεσα στο Ισραήλ και την Τεχεράνη, τίθενται δύο ερωτήματα: ποια ήταν η αποτελεσματικότητα των βομβαρδισμών αυτών και πώς θα αντιδράσει το Ιράν;
Ενθουσιασμένος για την «θεαματική πολεμική επιτυχία», ο Ντόναλντ Τραμπ έδωσε την διαβεβαίωση ότι οι «οι βασικές πυρηνικές εγκαταστάσεις εμπλουτισμού του Ιράν έχουν καταστραφεί ολοκληρωτικά και καθολικά».
Λίγα στοιχεία έχουν γίνει γνωστά για την έκταση των ζημιών. Ομως ορισμένοι ειδικοί του πυρηνικού τομέα εκτιμούν ότι το πυρηνικό υλικό είχε μετακινηθεί πριν από την επίθεση.
«Κανονικά, τέτοια πλήγματα είναι αποτελεσματικά, αλλά έχουν κυκλοφορήσει δορυφορικές εικόνες που δείχνουν κινητικότητα πριν από την επίθεση γύρω από την εγκατάσταση του Φορντό», δηλώνει η Héloise Fayet, ειδική στα πυρηνικά του Institut français des relations internationales (Ifri). «Αρα, ένα μέρος του εμπλουτισμένου ουρανίου μπόρεσε να μεταφερθεί σε εγκαταστάσεις που δεν παρακολουθούνται» από την Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA)».
Η Héloise Fayet υπενθυμίζει ότι πριν από τον πόλεμο, οι επιθεωρήσεις της IAEA επέτρεπαν την διαμόρφωση μίας, αν και ατελούς, εικόνας για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.
«Πλέον, καμία επιθεώρηση δεν είναι δυνατή», λέει σημειώνοντας ότι η τεχνογνωσία του Ιράν δεν μπορεί να καταστραφεί διότι «χιλιάδες άνθρωποι έχουν συμμετάσχει στο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα».
Ο Andreas Krieg του King’s College χαρακτηρίζει την αμερικανική ενέργεια «επιχείρηση υψηλού ρίσκου με απρόβλεπτα αποτελέσματα».
«Για να πει ότι το Φορντό τελείωσε, ο κ. Τραμπ βασίζεται σε πληροφορίες OSINT – Open-source intelligence», σε ανοικτές πηγές στο Ιντερνετ, υπενθυμίζει ο ειδικός «την ώρα που οι Ιρανοί δηλώνουν ότι δεν έχουν υπάρξει καταστροφές παρά στην επιφάνεια».
Για τον Ali Vaez του International Crisis Group, η καταστροφή του Φορντό δεν θα βάλει τέλος στο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.
«Τα τελευταία χρόνια, η Τεχεράνη έχει αναπτύξει εκατοντάδες προηγμένες συσκευές φυγοκέντρισης που είναι τοποθετημένες σε άγνωστες τοποθεσίες», επισημαίνει.
Απέναντι στην Ουάσινγκτον ο Andreas Krieg προβλέπει «υπολογισμένη απάντηση, αρκετά σφοδρή για να έχει αντίκτυπο, αλλά και αρκετά μετρημένη» για να συγκρατηθεί εντός ορίων η σύγκρουση.
Ο ισραηλινός ειδικός στην γεωπολιτική Michael Horowitz απαριθμεί τις δυνατότητες επίθεσης κατά αμερικανικών συμφερόντων: κλείσιμο των στενών του Ορμούζ, κρίσιμης σημασίας διαύλου ναυσιπλοΐας για το πετρέλαιο παγκοσμίως, επίθεση κατά των ενεργειακών υποδομών των χωρών του Κόλπου, που φιλοξενούν επίσης πολλές αμερικανικές βάσεις.
«Καμία από τις επιλογές αυτές δεν είναι πραγματικά αποτελεσματική. Θα είναι κυρίως για να σωθούν τα προσχήματα», γράφει στο Χ. «Οι κίνδυνοι, αντίθετα, είναι σημαντικοί».
Ο Michael Horowitz δεν αποκλείει περιορισμένα αντίποινα κατά των ΗΠΑ και στην συνέχεια περισσότερα πλήγματα κατά του Ισραήλ πριν από την επιστροφή, εν τέλει, στην διαδικασία των διαπραγματεύσεων.
Για τον Renad Mansour του think-tank Chatham house, η ιρανική ηγεσία έχει μπει σε φάση επιβίωσης απέναντι στο Ισραήλ και την Ουάσινγκτον, μία κατάσταση που θυμίζει τον πόλεμο Ιράν-Ιράκ (1980-1988).
Χωρίς να αποκλείει το ενδεχόμενο μίας «παρατεταμένης και πολύ αιματηρής σύρραξης», αναφέρεται στο ενδεχόμενο «μίας ελεγχόμενης αποκλιμάκωσης», σαν αυτή που ελπίζει ο Ντόναλντ Τραμπ παρακινώντας την Τεχεράνη να διαπραγματευθεί. «Ομως η Ισλαμική Δημοκρατία αισθάνεται και πάλι ταπεινωμένη και δεν θεωρεί ότι οι ΗΠΑ διαπραγματεύονται καλή τη πίστει», λέει.
O Hamidreza Azizi, του γερμανικού Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων και Ασφαλείας δεν αποκλείει για το Ιράν την επιλογή να παραχωρήσει στον Τραμπ μία «συμβολική νίκη» και να κατευθύνει όλη του την οργή κατά του Ισραήλ.
«Αυτό διατηρεί την Ουάσινγκτον εκτός της σύρραξης ενισχύοντας παράλληλα την πίεση προς το Τελ Αβίβ. Τότε το ρίσκο της περαιτέρω εμπλοκής των ΗΠΑ θα βάρυνε τον κ. Τραμπ», γράφει στο Χ.
Ετσι, αν ο αμερικανός πρόεδρος συνεχίσει τις επιθέσεις στο Ιράν, «χωρίς νέα πρόκληση», αυτό θα έμοιαζε περισσότερο «με πόλεμο υπέρ του Ισραήλ», εξηγεί. «Κάτι που θα έχει μεγάλο πολιτικό κόστος», λόγω της εναντίωσης που υπάρχει για το θέμα στις ΗΠΑ.
Οσο για το Ιράν, θα μπορούσε να δηλώσει ότι αγνοεί τι συνέβη στο εμπλουτισμένο ουράνιό του, να αποφύγει τις επιθεωρήσεις της IAEA και να εγκαταλείψει την Συνθήκη μη Διάδοσης των Πυρηνικών.
Αν ο Τραμπ μπορεί να χαίρεται για μία «τακτική νίκη», υπάρχει ο κίνδυνος να παραλάβει από το Ιράν μία «πολιτική χειροβομβίδα», γράφει ο Hamidreza Azizi «μετακινώντας το πυρηνικό παιγνίδι σε ένα περισσότερο προβληματικό και επικίνδυνο πεδίο».
ΑΠΕ-ΜΠΕ
