Συμπληρώνονται οι πρώτοι έξι μήνες της προεδρίας Τραμπ, αλλά η αναστάτωση που προκάλεσαν οι πολιτικές του είναι σαν να έχουν περάσει έξι χρόνια. Οι ΗΠΑ έχουν σε μόνο έξι μήνες μεταβληθεί, από πυλώνας σταθερότητας, σε μείζον παράγοντα αστάθειας. Το διεθνές τοπίο είναι ρευστό ενώ κυριαρχεί μια μεγάλη αβεβαιότητα για όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζει o πλανήτης. Η αβεβαιότητα αυτή προέρχεται από τη χαώδη πολιτική του Ντόναλντ Τραμπ σε όλα τα θέματα με τα οποία η ανθρωπότητα βρίσκεται αντιμέτωπη. Κανένας δεν μπορεί να είναι βέβαιος αν αυτό που λέει τη μια μέρα για ένα θέμα θα ισχύει και για την επομένη. Οι μεταλλάξεις και οι κωλοτούμπες του σε όλα τα μεγάλα διεθνή θέματα είναι πια παροιμιώδεις.
Με τον πόλεμο στην Ουκρανία, οι μεταλλάξεις του Τραμπ δεν έχουν τέλος. Από εκεί που διακήρυσσε ότι θα σταματούσε τον πόλεμο σε 24 ώρες, έφτασε σήμερα να απειλεί ότι θα βομβαρδίσει τη Μόσχα, μέσω Ζελένσκι βεβαίως, τον οποίο πριν λίγο καιρό είχε διαπομπεύσει δημόσια. Απειλεί λοιπό να συνεχίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία αποστέλλοντας όπλα αξίας 10 δισεκατομμυρίων, τα οποία όμως θα πληρώσουν οι Ευρωπαίοι και από τα οποία θα επωφεληθεί το αμερικανικό στρατιωτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα.
Απειλεί τον ίδιο τον Πούτιν πια, από τον οποίο αφελώς περίμενε ότι θα έκανε κάποιες υποχωρήσεις για να διευκολύνει την λήξη του πολέμου. Απειλεί με δυσβάστακτους δασμούς 500% τις χώρες που συναλλάσσονται με τη Ρωσία, όπως την Κίνα και την Ινδία.
Στην Μόσχα δεν φαίνεται να λαμβάνουν στα σοβαρά τις απειλές του Τραμπ, διότι από τη μια δεν πιστεύουν ότι θα εφαρμόσει όσα λέει, αλλά από την άλλη και να τα εφάρμοζε δεν θα επιδρούσαν στην ικανότητα της Ρωσίας να συνεχίσει τον πόλεμο. Η Μόσχα και οι ενδιαφερόμενες χώρες θα έβρισκαν τρόπους να παρακάμψουν αυτούς τους δασμούς. Έδωσε στον Βλαντιμίρ Πούτιν προθεσμία 50 ημερών για να καταλήξει σε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και το ερώτημα είναι αν έχουν τελειώσει οι αγάπες ανάμεσα στους δύο.
Πάντως ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν θα κερδηθεί ούτε με τις συστοιχίες Patriot που θα πληρώσουν οι Ευρωπαίοι, ούτε και με τα όποια άλλα όπλα σταλούν στην Ουκρανία. Ο πόλεμος θα κερδηθεί στα πεδία των μαχών και εκεί οι Ρώσοι συνεχίζουν να προελαύνουν. Ο ουκρανικός στρατός είναι εξαντλημένος και χωρίς εφεδρείες σε αντίθεση με τους Ρώσους που είναι σε θέση να συνεχίσουν τον πόλεμο για χρόνια. Για να ανατραπούν τα δεδομένα στα πεδία των μαχών θα πρέπει η Ουκρανία να ενισχυθεί με αμερικανικά ή ευρωπαϊκά στρατεύματα και ένα τέτοιο ενδεχόμενο έχει παντελώς αποκλεστεί. Αυτοί που θέλουν να συνεχιστεί ο πόλεμος το επιδιώκουν μέχρι την τελική πτώση και την καταστροφή της Ουκρανίας. Διαφορετικά θα έστελναν τους δικούς τους στρατιώτες να πολεμήσουν τους Ρώσους.
Στο δεύτερο μεγάλο μέτωπο, αυτό των πολέμων του Ισραήλ στην Μέση Ανατολή, ο Τραμπ απέτυχε την ανατροπή του ιρανικού καθεστώτος ενώ είναι αμφίβολο αν κατάφερε να ανακόψει την πορεία του Ιράν από του να γίνει μια μέρα πυρηνική δύναμη. Στο θέμα της Γάζας κανείς δεν είναι βέβαιος σήμερα ποια είναι αι η πολιτική του. Από τη μια στηρίζει βέβαια τη γενοκτονία των Παλαιστινίων με τις καθημερινές δολοφονίες δεκάδων παιδιών και αμάχων από το Ισραήλ, ενώ από την άλλη παρουσιάζεται στις πλούσιες αραβικές χώρες του Κόλπου ως ειρηνοποιός για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα. Κανείς δεν ξέρει επίσης αν ακόμα επιμένει να εκδιώξει τους Παλαιστινίους από τη Γάζα και να την μετατρέψει σε μεσογειακή Ριβιέρα.
Τις τελευταίες μέρες προέκυψε ξανά και το θέμα της Συρίας, καθώς το Ισραήλ βομβάρδισε σημαντικές συριακές στρατιωτικές υποδομές στη Δαμασκό και αλλού για να ανακόψει τον πόλεμο των τζιχαντιστών του Γκολάνι εναντίον των Δρούζων. Όλα αυτά όμως πισωγυρίζουν την πολιτική του Τραμπ που σχεδίαζε αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων ανάμεσα στη Συρία και το Ισραήλ.
Το τρίτο μεγάλο θέμα με το οποίο καταπιάστηκε ο Τραμπ, αυτό των δασμών, όπου αφελώς πίστευε ότι με δασμούς που θα επέβαλλε στον υπόλοιπο κόσμο που θα έκαναν την Αμερική μεγάλη, πλούσια και ισχυρή και θα άλλαζαν τις δομές του διεθνούς οικονομικού συστήματος, οι μεταλλάξεις και οι κωλοτούμπες του δεν έχουν τέλος. Απειλούσε την μια μέρα την Κίνα με 500% δασμούς και μερικές εβδομάδες αργότερα τα έβρισκε μαζί της. Το ίδιο συνέβη και με την Ευρώπη,το Μεξικό και τον Καναδά. Την μια μέρα απειλεί με δασμούς, την επομένη αλλάζει γνώμη και την μεθεπόμενη απειλεί εκ νέου. Κανείς δεν είναι σίγουρος που στέκει.
Τον πρώτο καιρό αυτή η δασμολογική πολιτική του των συνεχών απειλών, προκάλεσε αναστάτωση στις διεθνείς αγορές. Τώρα όμως ό,τι και να πει δεν τον λαμβάνουν πια στα σοβαρά υπόψη και δεν επηρεάζονται από όσα ανακοινώνει.
Ακόμη και σε άλλα θέματα εσωτερικής πολιτικής όπως το μεταναστευτικό, οι σχέσεις του με τους μεγιστάνες του πλούτου, ειδικά της Σίλικον Βάλεϊ, δεν παρουσιάζουν μια σταθερότητα. Το παράδειγμα της ρήξης του με τον Έλον Μασκ είναι χαρακτηριστικό της αστάθειας της πολιτικής του. Στις δημοσκοπήσεις δεν φαίνεται να πηγαίνει πολύ καλά, ενώ επικρατεί αναταραχή και στη πιο σκληρή βάση των Ρεπουμπλικάνων για ανεκπλήρωτες υποσχέσεις.
Θα μπορούσε να συνεχίσει κανείς για πολύ ακόμη με τις μεταλλάξεις του Τραμπ σε διάφορα θέματα που φέρνουν σε δύσκολη θέση τους φίλους και συμμάχους του. Το γεγονός είναι πάντως ότι ζούμε την εποχή της αβεβαιότητας επειδή ο ηγέτης της ισχυρότερης ακόμη δύναμης του πλανήτη δεν έχει κατασταλαγμένες πολιτικές για όσα συμβαίνουν στον κόσμο και αποφασίζει με βάση τις παρορμήσεις του και χωρίς να υπάρχει ένα στρατηγικό πλάνο πλοήγησης. Φυσικά οι μεταλλάξεις και οι κωλοτούμπες αυτές του Τραμπ οφείλονται και στη διαμάχη και τις ισχυρές συγκρούσεις των μεγάλων συμφερόντων που τον έφεραν στην εξουσία. Μπορεί ο Τραμπ να δίνει την εντύπωση ότι αυτός αποφασίζει για την καθημερινή πολιτική της χώρας του, αλλά αυτό είναι μόνο η επιφάνεια. Γύρω του υπάρχει μια συνεχής διαπάλη των μεγάλων συμφερόντων που ως ένα σημείο του υπαγορεύουν αυτές τις μεταλλάξεις.
Όλα αυτά που συμβαίνουν σε πλανητικό επίπεδο με την αμερικανική πολιτική που υιοθετεί ο Τραμπ, έχουν ασφαλώς και την επίδρασή τους στα καθ’ ημάς, σε όσα συμβαίνουν σε Ελλάδα και Κύπρο. Η επίδραση αυτή έρχεται κατά κύριο λόγο μέσω Ευρώπης αφού οι όποιες αμερικανικές πολιτικές επηρεάζουν την Ευρώπη, μας επηρεάζουν επίσης άμεσα. Στον πόλεμο της Ουκρανίας Ελλάδα και Κύπρος παραμένουν πειθήνια όργανα της αμερικανικής και ευρωπαϊκής πολιτικής και αδυνατούν να υπερασπιστούν τα δικά τους εθνικά συμφέροντα. Για παράδειγμα ποτέ δεν επιδίωξαν ή δεν κατάφεραν να θέσουν το θέμα της τουρκικής εισβολής και κατοχής ως παράλληλο και ίδιο θέμα με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Κατέστρεψαν με φανατισμό τις σχέσεις τους με τη Μόσχα, χωρίς κανένα αντάλλαγμα από πλευράς ΗΠΑ και Ευρώπης.
Το ίδιο και με το Ισραήλ το οποίο υπηρετούν δουλικά, με τυφλή υπακοή στα αμερικανικά κελεύσματα, χωρίς κανένα αντάλλαγμα για τα δικά τους εθνικά συμφέροντα. Επιπλέον ανέχονται και σιωπούν για τη γενοκτονία στη Γάζα, καθώς και για τον εποικισμό στη Δυτική Όχθη.
Είναι πολλά τα δεινά με την ελληνική και κυπριακή εξωτερική πολιτική, είναι τέτοια η ανυποληψία της που κανένας δεν μας λαμβάνει στα σοβαρά υπόψη, την ίδια ώρα που η Τουρκία αλωνίζει διεθνώς, υπερασπίζεται τα εθνικά της συμφέροντα και καταφέρνει να διατηρεί καλές σχέσεις και με την Ουκρανία και με την Ρωσία διαδραματίζοντας και ρόλο διαμεσολαβητή. Φυσικά οι σχέσεις της είναι καλές τόσο με την Ευρώπη, όσο και με τις ΗΠΑ, μεγιστοποιώντας τα οφέλη της οικονομικά και πολιτικά. Ακόμη και με το Ισραήλ διατηρεί διαύλους επικοινωνίας. Δεν είναι βέβαια η Τουρκία μέτρον σύγκρισης για διάφορους λόγους, αλλά δεν παύει να αναδεικνύει την ανικανότητα της Αθήνας και της Λευκωσίας να υπερασπιστούν τα εθνικά τους συμφέροντα.
*Πανεπιστημιακός,συγγραφέας stephanos.constantinides@gmail
