Η δέσμευση των δύο ηγετών, ότι στόχος τους είναι η επίλυση του Κυπριακού με πολιτική ισότητα, όπως περιγράφεται στις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, «δεν είναι μικρό επίτευγμα», τονίζει σε αποκλειστική συνέντευξή της στον «Φ» η Μαρία Άνχελα Ολγκίν.
Η προσωπική απεσταλμένη του Γ.Γ. των Ηνωμένων Εθνών, υπογραμμίζει πως οι συζητήσεις για την ουσία του Κυπριακού και τα ΜΟΕ είναι αλληλένδετες και αλληλοενισχυόμενες.
Πως, προς μια νέα άτυπη διάσκεψη 5+1, θεωρεί ότι «αυτή τη στιγμή θα ήταν πρόωρο να προταθεί ένα χρονοδιάγραμμα» και υποδεικνύει πως μια τέτοια συνάντηση «πρέπει να είναι καλά προετοιμασμένη και να έχει ρεαλιστικές πιθανότητες να προωθήσει τη διαδικασία».
– Είναι αυτό ένα καλό ξεκίνημα; Πόσο αισιόδοξη είσαστε για τη συνέχιση αυτής της προσπάθειας;
– Πιστεύω ότι ναι. Η συζήτηση μεταξύ των κ.κ. Χριστοδουλίδη και Έρχιουρμαν ήταν σε βάθος, ειλικρινής και πολύ ευθεία. Για μένα, αυτό είναι ένα πολύ καλό ξεκίνημα. Για πρώτη φορά σε περισσότερα από πέντε χρόνια, πραγματοποιήθηκε συζήτηση για βασικά πολιτικά ζητήματα κατά τη διάρκεια της συνάντησης των δύο ηγετών στις 11 Δεκεμβρίου. Στην τελική δήλωση Τύπου, και οι δύο ηγέτες συμφώνησαν ότι στόχος τους είναι η επίλυση του Κυπριακού με πολιτική ισότητα, όπως περιγράφεται στις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Μια τέτοια δέσμευση δεν είχε εκφραστεί από τους ηγέτες από το 2020. Αυτό δεν είναι μικρό επίτευγμα.
– Αφού περάσατε τρεις ώρες με τους ηγέτες, τι θέλετε να δείτε από αυτούς στο μέλλον;
– Αυτός ο διάλογος λαμβάνει χώρα μεταξύ δύο νέων ηγετών που έχουν ένα φρέσκο και δημιουργικό όραμα για το νησί. Όπως και σε πολλές άλλες διαδικασίες επίλυσης συγκρούσεων, αυτό είναι ένας ουσιαστικός παράγοντας. Ο κ. Χριστοδουλίδης έχει πλήρη γνώση όλων των λεπτομερειών που εξετάζονται. Αυτό βοηθάει πολύ στην αποτελεσματικότητα της διαδικασίας διαλόγου. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, και οι δύο ηγέτες μπόρεσαν να εντοπίσουν γρήγορα τα ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν πριν από την έναρξη των ουσιαστικών διαπραγματεύσεων. Η διάρκεια της συνάντησης αντανακλούσε τον λεπτομερή χαρακτήρα των συζητήσεων. Χάρηκα που είδα και τους δύο ηγέτες να συμμετέχουν σε τόσο λεπτομερείς συζητήσεις.
Στο εξής, ο ρόλος των εκπροσώπων των ηγετών θα είναι καθοριστικός για την αποτελεσματική προετοιμασία των μελλοντικών συναντήσεων που θα πραγματοποιηθούν σε επίπεδο ηγετών. Ελπίζω ότι θα καταβληθούν πιο συστηματικές και προσανατολισμένες στα αποτελέσματα προσπάθειες σε επίπεδο διαπραγματευτών, ώστε οι ηγέτες να μπορούν να επικεντρωθούν περισσότερο στην ουσία κατά τις μελλοντικές συναντήσεις τους.
Αυτό που χρειάζεται περισσότερο τώρα είναι η διατήρηση της πολιτικής βούλησης, η συνέπεια και η σαφής προθυμία για ουσιαστική συμμετοχή. Και οι δύο ηγέτες έχουν σημαντική ευθύνη απέναντι στις κοινότητές τους και θα είναι απαραίτητο να επιδείξουν αποφασιστικότητα, ευελιξία και ηγετικό πνεύμα στην επόμενη περίοδο. Ελπίζω να τους δω να συνεχίζουν τον διάλογο με πνεύμα αμοιβαίου σεβασμού και με πραγματική προθυμία να βρουν κοινό έδαφος. Ο ΟΗΕ μπορεί να συμβάλει στη διευκόλυνση, αλλά τελικά είναι οι ηγέτες που πρέπει να καθοδηγήσουν και να συμφωνήσουν.
– Η μία πλευρά μιλά περισσότερο για ουσιαστικές διαπραγματεύσεις και η άλλη για μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Μπορούν αυτά να προχωρήσουν παράλληλα;
– Αυτό είναι ένα σημαντικό ερώτημα. Κατά τη γνώμη μου, οι συζητήσεις για το περιεχόμενο και για τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης είναι αλληλένδετες και αλληλοενισχυόμενες. Η συμφωνία και η εφαρμογή μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης είναι απαραίτητες για τη δημιουργία ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος που θα επιτρέπει στους δύο ηγέτες να ασχοληθούν με τα βασικά ουσιαστικά ζητήματα. Ταυτόχρονα, οι διαπραγματεύσεις για τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης δεν μπορούν να συνεχιστούν επ’ αόριστον χωρίς να συζητηθεί το περιεχόμενο από τους ηγέτες.
Εάν αντιμετωπιστούν σωστά, τα δύο μπορούν να ενισχύσουν το ένα το άλλο. Αυτό που έχει πραγματικά σημασία είναι η κοινή αντίληψη ότι κάθε βήμα που γίνεται πρέπει να συμβάλλει στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης και στη διατήρηση ανοιχτού του δρόμου προς μια συνολική λύση.
– Ποιες είναι οι προοπτικές για μια νέα συνάντηση 5+1 και πότε θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί;
– Όπως είπα προηγουμένως, η συνάντηση της 11ης Δεκεμβρίου αποτέλεσε ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός. Αν και ενθαρρυντική, η διαδικασία διαλόγου μεταξύ των δύο ηγετών βρίσκεται ακόμη στα πρώτα της στάδια. Συμφώνησαν σε ορισμένα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης και ελπίζω ότι θα μπορέσουν να συμφωνήσουν σε περισσότερα τις επόμενες εβδομάδες και μήνες. Θα πρέπει να γίνουν περισσότερα για να ενισχυθεί η αρχική δυναμική και να δημιουργηθεί ένα πραγματικό κλίμα εμπιστοσύνης που θα επιτρέψει στον Γενικό Γραμματέα να συγκαλέσει μια άτυπη συνάντηση 5+1. Αρκετά μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης βρίσκονται επί του παρόντος υπό συζήτηση. Ελπίζω ότι και οι δύο πλευρές θα είναι σε θέση να προχωρήσουν την επόμενη περίοδο.
Ο διάλογος μεταξύ των δύο ηγετών πρέπει να είναι καλά προετοιμασμένος, καλά δομημένος και θα συνεχίσει να απαιτείται πολιτική βούληση για να προχωρήσει. Πολλοί στο νησί ελπίζουν και πάλι ότι οι δύο ηγέτες θα καταφέρουν να γράψουν ιστορία. Μετά από τόσες αποτυχημένες προσπάθειες, αυτή τη φορά πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι η διαδικασία μπορεί πραγματικά να πετύχει. Για τους Κύπριους και για τον ΟΗΕ, αυτό είναι ουσιαστικής σημασίας. Η Κύπρος και η περιοχή δεν μπορούν να αντέξουν άλλη μια αποτυχημένη σειρά διαπραγματεύσεων.
Μια συνάντηση 5+1 είναι σίγουρα ένα από τα πιθανά επόμενα βήματα, αλλά αυτή τη στιγμή θα ήταν πρόωρο να προταθεί ένα χρονοδιάγραμμα. Το σημαντικό είναι ότι μια τέτοια συνάντηση πρέπει να είναι καλά προετοιμασμένη και να έχει ρεαλιστικές πιθανότητες να προωθήσει τη διαδικασία. Αυτός είναι ο πρωταρχικός στόχος της συνεργασίας μου με τους ηγέτες και τις εγγυήτριες δυνάμεις.
Αυτή η διαδικασία δεν αφορά μόνο τους πολιτικούς ηγέτες
– Συναντάτε τακτικά την κοινωνία των πολιτών κατά τη διάρκεια των επισκέψεών σας. Τι αποκομίζετε από αυτές τις συναντήσεις και ποιος είναι κατά τη γνώμη σας ο ρόλος της κοινωνίας των πολιτών;
– Η κοινωνία των πολιτών είναι ένας ουσιαστικός εταίρος σε κάθε ειρηνευτική διαδικασία. Στις συναντήσεις μου, ακούω μια έντονη επιθυμία για σταθερότητα, ασφάλεια και ένα μέλλον στο οποίο η επόμενη γενιά θα μπορεί να ζήσει με πολύ περισσότερες ευκαιρίες. Οι απόψεις τους μάς υπενθυμίζουν ότι αυτή η διαδικασία δεν αφορά μόνο τους πολιτικούς ηγέτες, αλλά πρωτίστως τους ανθρώπους και τον τρόπο με τον οποίο οι διαπραγματεύσεις μπορούν να οδηγήσουν σε απτές βελτιώσεις στην καθημερινή τους ζωή.
Όλα τα μέρη της κοινωνίας των πολιτών μπορούν να χτίσουν γέφυρες, να προωθήσουν την κατανόηση και να δημιουργήσουν ιδέες που συμπληρώνουν την επίσημη πορεία των διαπραγματεύσεων. Η συμμετοχή τους φέρνει ενέργεια και προοπτικές που είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της δυναμικής. Θα συνεχίσω να τους ακούω προσεκτικά.
Δημιουργικότητα, αποφασιστικότητα και προθυμία να κατανοήσουμε πραγματικά τις ανάγκες και τις προσδοκίες των ανθρώπων και από τις δύο πλευρές. Το σημαντικό έργο της πρόσφατα συσταθείσας Τεχνικής Επιτροπής Νεολαίας, αποτελεί εξαιρετική πηγή έμπνευσης για όλους σε αυτό το θέμα.
Ο Γ.Γ. παραμένει βαθιά προσηλωμένος
– Ο Γενικός Γραμματέας επιθυμεί να βοηθήσει στο κυπριακό ζήτημα. Πιστεύετε ότι θα έχει μεγαλύτερη επιτυχία αυτή τη φορά;
– Όπως γνωρίζετε, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ παραμένει βαθιά προσηλωμένος στην υποστήριξη των πλευρών για την εξεύρεση μιας αμοιβαία αποδεκτής λύσης. Έχει αφιερώσει πολύ χρόνο και πολιτικό κεφάλαιο για να βοηθήσει στην προώθηση του κυπριακού ζητήματος από την αρχή της θητείας του.
Αυτό που μπορούμε να κάνουμε -και αυτό που μου ζήτησε ο Γενικός Γραμματέας- είναι να διερευνήσουμε κάθε δυνατότητα, να ενθαρρύνουμε την εποικοδομητική συνεργασία και να βοηθήσουμε στη δημιουργία των συνθηκών που θα επιτρέψουν την επανέναρξη των συνομιλιών με σκοπό. Υπάρχει πάντα ελπίδα όταν οι πλευρές είναι πρόθυμες να συνεργαστούν.
Ενώ ο Γενικός Γραμματέας και εγώ θα συνεχίσουμε να καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια, θα εξαρτηθεί εξ ολοκλήρου από τους ηγέτες και όλους τους Κύπριους αν θα προχωρήσουν στον δρόμο προς τη διαρκή ειρήνη και ευημερία. Ο ρόλος του ΟΗΕ είναι να συνοδεύει τα μέρη, όχι να επιβάλλει λύσεις, και η επιτυχία της διαδικασίας εξαρτάται τελικά από την αποφασιστικότητα τόσο των ηγετών όσο και όλων των Κυπρίων.
