Στο νομικό πεδίο μεταφέρθηκε χθες η συζήτηση σε σχέση με την ανανέωση της μεταβατικής συμφωνίας για την ΑΤΑ. Αφορμή ήταν η νομική γνωμάτευση που εξέδωσε ο γνωστός νομικός και συνταγματολόγος Αχιλλέας Αιμιλιανίδης, η οποία ετοιμάστηκε για λογαριασμό του ΚΕΒΕ και της ΟΕΒ, σε σχέση με το ενδεχόμενο νομοθετικής ρύθμισης της ΑΤΑ στον ιδιωτικό τομέα.
Σύμφωνα με τη γνωμάτευση του κ. Αιμιλιανίδη, την οποία γνωστοποίησαν σε κοινή τους ανακοίνωση ΚΕΒΕ και ΟΕΒ, σε ενδεχόμενη νομοθετική ρύθμιση της ΑΤΑ θα υπάρξει επέμβαση στο δικαίωμα του «συμβάλλεσθαι ελευθέρως», ως αυτό κατοχυρώνεται από το άρθρο 26 του Συντάγματος.
Ο υπουργός Εργασίας, σε ανακοίνωση που εξέδωσε χθες το απόγευμα, απαντά στο πιο πάνω σημείο, αναφέροντας μεταξύ άλλων ότι «η διαχρονική ανταπόκριση της πολιτείας στην αναγκαιότητα για την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής μέσα από την καλύτερη ρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, επιβεβαιώνει ιστορικά την αυτονόητη δυνατότητα της θεσμικής κατοχύρωσης των εργασιακών δικαιωμάτων. Από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας μέχρι σήμερα, η εξέλιξη της κατοχύρωσης και της αναβάθμισης συγκεκριμένων όρων εργοδότησης περιλαμβάνει πολλά σχετικά παραδείγματα, είτε για το σύνολο της αγοράς εργασίας, είτε για συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας».
«Συμβάλλεσθαι ελευθέρως»
Αναλυτικότερα, σε κοινή τους ανακοίνωση, ΚΕΒΕ και ΟΕΒ γνωστοποίησαν χθες ότι σύμφωνα με γνωμάτευση του νομικού και συνταγματολόγου, Αχιλλέα Αιμιλιανίδη, η οποία ετοιμάστηκε για λογαριασμό των δυο οργανώσεων, η νομοθετική ρύθμιση της ΑΤΑ στον ιδιωτικό τομέα κρίνεται αντισυνταγματική. Στη γνωμάτευση του κ. Αιμιλίανίδη αναφέρεται μεταξύ άλλων πως «με την εκφρασθείσα νομοθετική πρόθεση θα υπάρξει επέμβαση επί του δικαιώματος του συμβάλλεσθαι ελευθέρως, ως αυτό κατοχυρώνεται από το άρθρο 26 του Συντάγματος, και ως ερμηνεύθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο ανωτέρω».
Όπως προστίθεται, «είναι σαφές πως με την επιβολή διά νόμου της ΑΤΑ, μεταβάλλεται νομοθετικά το περιεχόμενο των συμβάσεων εργασίας ιδιωτικού δικαίου και επιβάλλονται συμβατικοί όροι που δεν είχαν συμφωνηθεί από τους συμβαλλομένους, είτε μέσω ατομικών, είτε μέσω συλλογικών, συμβάσεων. Ουσιαστικά, ο ένας συμβαλλόμενος, αποστερείται της ελεύθερης επιλογής προσδιορισμού του περιεχομένου της σύμβασής του κατά τη βούλησή του και υπάρχει νομοθετική επέμβαση στο περιεχόμενο μιας συμβατικής διευθέτησης».
Και συμπληρώνει: «Εφόσον έχει κριθεί πως το δικαίωμα του «συμβάλλεσθαι ελευθέρως» περικλείει και το δικαίωμα διαμόρφωσης του περιεχομένου της Σύμβασης, κατά την ελεύθερη βούληση των συμβαλλομένων, η επέμβαση του Νομοθέτη δεν συμβιβάζεται, καταρχήν, με την ελευθερία των Συμβάσεων, εφόσον στρεβλώνονται οι όροι της μεταξύ των συμβαλλομένων ιδιωτικής συμφωνίας και κατ’ επέκταση η βούλησή τους. Δεν υπάρχει εν προκειμένω γενική αρχή του δικαίου των συμβάσεων που να αφορά στην ΑΤΑ και δεν τίθεται ζήτημα εξαίρεσης κατ’ εφαρμογή των γενικών αρχών του δικαίου των συμβάσεων».
Από την ίδρυση της Δημοκρατίας
Στα πιο πάνω, απάντησε με ανακοίνωση του ο υπουργός Εργασίας, ο οποίος, μεταξύ άλλων ανέφερε ότι υπάρχουν πολλά παραδείγματα εργασιακών όρων, οι οποίοι έχουν ρυθμιστεί νομοθετικά, πρακτική η οποία μάλιστα ισχύει εδώ και πάρα πολλά χρόνια.
Ειδικότερα, στην ανακοίνωση του, ο Γιάννης Παναγιώτου αναφέρει μεταξύ άλλων ότι «παρόλο που οι τοποθετήσεις σχετικά με τη νομική πτυχή της προοπτικής για την καθολική επέκταση της ΑΤΑ δεν περιλαμβάνονται στον κοινωνικό διάλογο που διεξάγεται για το μέλλον του θεσμού, η δυνατότητα για την εξασφάλιση νομικής συμβουλής και την έκφραση νομικής άποψης είναι σεβαστή».
Επί της ουσίας υπογραμμίζει ότι «η διαχρονική ανταπόκριση της πολιτείας στην αναγκαιότητα για την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής μέσα από την καλύτερη ρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, επιβεβαιώνει ιστορικά την αυτονόητη δυνατότητα της θεσμικής κατοχύρωσης των εργασιακών δικαιωμάτων.
Από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας μέχρι σήμερα, η εξέλιξη της κατοχύρωσης και της αναβάθμισης συγκεκριμένων όρων εργοδότησης περιλαμβάνει πολλά σχετικά παραδείγματα, είτε για το σύνολο της αγοράς εργασίας, είτε για συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας.
Τα σχετικά παραδείγματα περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων την αποζημίωση λόγω τερματισμού απασχόλησης, την ετήσια άδεια ανάπαυσης, τον εβδομαδιαίο χρόνο εργασίας, τα υποχρεωτικά διαλείμματα, την υπερωριακή αμοιβή, την προστασία της μητρότητας, τα ταμεία προνοίας, τον εθνικό κατώτατο μισθό και πολλά άλλα, ενώ η κατοχύρωση της καταβολής 13ου μισθού για όλους τους εργαζόμενους στην ξενοδοχειακή βιομηχανία που θεσμοθετήθηκε πριν από τρεις μήνες, αποτελεί το πιο πρόσφατο παράδειγμα κατοχύρωσης και αναβάθμισης όρων εργοδότησης».
Εγγενής ανισότητα ισχύος
Ενδιαφέρουσα ήταν η παρέμβαση της συντεχνίας Ισότητα επί του συγκεκριμένου ζητήματος. Όπως αναφέρει σε ανακοίνωση της, «η ελευθερία του συμβάλλεσθαι στο εργατικό δίκαιο δεν μπορεί να είναι απόλυτη, διότι υπάρχει μια εγγενής ανισότητα ισχύος».
Σύμφωνα με τη συντεχνία, αν ακολουθούσε κανείς με συνέπεια τη λογική της γνωμάτευσης, τότε ουσιαστικά θα αναιρούσε τη θεμελιώδη και συνταγματικά κατοχυρωμένη δυνατότητα του κράτους να παρεμβαίνει νομοθετικά για να προστατεύει τον εργαζόμενο, ο οποίος αναγνωρίζεται ως το δομικά ασθενέστερο μέρος στη σχέση εργασίας.
“Η συλλογιστική ότι κάθε νομοθετική παρέμβαση στο περιεχόμενο της σύμβασης εργασίας «στρεβλώνει» τη βούληση των μερών και παραβιάζει το Άρθρο 26 του Συντάγματος, θα καθιστούσε αντισυνταγματικό σχεδόν ολόκληρο το πλαίσιο της σύγχρονης κυπριακής εργατικής νομοθεσίας”, αναφέρει η Ισότητα. Πέραν από το Διάταγμα για τον Κατώτατο Μισθό, η συντεχνία παραθέτει σειρά παραδειγμάτων από την κυπριακή πραγματικότητα, όπου ο νόμος παρεμβαίνει ευθέως στο περιεχόμενο της σύμβασης εργασίας για λόγους προστασίας, όπως ο νόμος για τον τερματισμό της απασχόλησης, για την οργάνωση του χρόνου εργασίας, για τις ετήσιες άδειες, για την προστασία της μητρότητας, για την ασφάλεια και υγεία στην εργασία.
Στον Γενικό Εισαγγελέα στέλνει την Κυβέρνηση η ΣΕΚ
Όσον αφορά στις τοποθετήσεις των υπολοίπων συντεχνιών, ο ΓΓ της ΣΕΚ, Ανδρέας Μάτσας, σημείωσε ότι η Κυβέρνηση πρέπει να επιβεβαιώσει ή να ανατρέψει τη συγκεκριμένη ένδειξη μέσω της Γενικής Εισαγγελίας. Ελπίζω ότι δεν θα επιβεβαιωθεί η προχειρότητα της εξαγγελίας, η οποία δημιούργησε προσδοκίες στον κόσμο”, πρόσθεσε. Συμπλήρωσε ότι “δώσαμε εναλλακτικές επιλογές, οι οποίες θα μπορούσαν να εφαρμόσουν στην πράξη την προοπτική της επέκτασης του θεσμού της ΑΤΑ, με στόχο να καλύψουμε το σύνολο των εργαζομένων».
Το ζήτημα της καθολικής απόδοσης της ΑΤΑ μπορεί να επιτευχθεί και μέσα από το υφιστάμενο σύστημα εργασιακών σχέσεων, δήλωσαν την Πέμπτη στο ΚΥΠΕ η ΓΓ της ΠΕΟ, Σωτηρούλα Χαραλάμπους και ο Πρόεδρος της ΔΕΟΚ, Στέλιος Χριστοδούλου, σημειώνοντας ότι το ζήτημα για το συνδικαλιστικό κίνημα είναι ζήτημα ουσίας και ζήτημα κοινωνικό, όχι νομικό ή οικονομικό.
