ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
Στο πρώτο μέρος της ανάλυσης αυτής, ένα είδος ψυχογραφήματος του Κυπριακού με αφορμή τα 51 χρόνια από το πραξικόπημα και την εισβολή, αναδείξαμε θέσεις και αντιλήψεις, που παγιώθηκαν μέσα στον χρόνο και εκφράζονται με απαράδεκτους και απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς για την αντίθετη άποψη. Στο δεύτερο μέρος αναζητούμε ερμηνεία του φαινομένου, προβάλλουμε τον αντίλογο και απαντούμε στο ερώτημα αν όλα έχουν χαθεί, ή αν τελικά υπάρχει ελπίδα.
Επιπροσθέτως όσων αναφέρθηκαν ήδη για τα χαρακτηριστικά των «ειδημόνων», μία κλασσική αιτία που οδηγεί σε λανθασμένη θεώρηση ιστορικών γεγονότων, οφείλεται στη μεθοδολογία που ακολουθείται από πολλούς. Συγκεκριμένα στο ότι η ανάλυση και αξιολόγησή τους γίνεται με όπλο την πολυτέλεια τής εκ των υστέρων γνώσης και με βάση τα δεδομένα του σήμερα, αντί αυτά της εποχής που λάμβαναν χώρα. Ακόμη κι αν προτάξει κανείς το κλασσικό ότι «από το τελευταίο εκβάν έκαστον των πριν υπαρξάντων κρίνεται», δηλαδή ότι το αποτέλεσμα κρίνει την ορθότητα της απόφασης, είναι εξίσου ιστορικό αξίωμα ότι η κριτική προσέγγιση πρέπει να τοποθετεί τα γεγονότα στο περιβάλλον που συνέβησαν, να εξετάζει τις αιτίες και τις περιστάσεις που τα διαμόρφωσαν, και μόνο τότε να κριθεί η ορθότητα ή όχι των αποφάσεων των πρωταγωνιστών. Στο πλαίσιο αυτό, για παράδειγμα, πρέπει να κριθεί η απόφαση για μεταστροφή από το αίτημα «Ένωση και μόνο Ένωση» προς την Ανεξαρτησία, όπως και η προσχώρηση της Κύπρου στο Κίνημα των Αδεσμεύτων στην εποχή του διπολισμού μεταξύ Δύσης και Ανατολής. Τούτο δεν πρέπει να γίνει ούτε με όρους συναισθηματικούς, ούτε με γνώμονα το τι γνωρίσουμε σήμερα. Χρειάζεται μελέτη των τότε δεδομένων, όπως η εκβιαστική απειλή για άμεση εφαρμογή του Σχεδίου Μακμίλαν για τριχοτόμηση της Κύπρου, η σταθερή άρνηση του ΝΑΤΟ να δεχθεί την Κύπρο στους κόλπους του, το φρένο που έθεσαν οι Αδέσμευτοι και η καταλυτική συμβολή τους στη διάσωση της Κ.Δ., όταν απαξάπαντες ήθελαν να την καταλύσουν, επειδή αυτό επέβαλλα τότε τα συμφέροντά τους.
Αντίλογος στις απόλυτες «ρεαλιστικές» θέσεις
- Είναι γεγονός ότι ο χρόνος και η δύναμη του ισχυρού δημιουργούν τετελεσμένα. Δεν δημιουργούν, όμως, δίκαιο, επειδή είναι αποτέλεσμα παρανομίας. Η ιστορία διδάσκει ότι τίποτε δεν μένει στατικό και ότι όσα φαντάζουν παγιωμένα και αμετακίνητα, ανατρέπονται. (Η πάλαι ποτέ κραταιά Σοβιετική Ένωση διαλύθηκε, τα δύο γερμανικά κράτη επανενώθηκαν, οι πανίσχυρες ΗΠΑ έφυγαν ηττημένες από το Βιετνάμ και από το Αφγανιστάν, ακριβώς όπως και το αντίπαλο δέος, η ΕΣΣΔ, νωρίτερα). Δεν είναι ρομαντισμός αλλά πραγματικότητα ότι μεγάλες, πανίσχυρες και θεωρούμενες ανίκητες αυτοκρατορίες κατέρρευσαν, και πως πολλές χώρες άντεξαν αιώνες δουλείας, διατήρησαν την ταυτότητά τους και απέκτησαν την ελευθερία τους.
- Η Τουρκία είναι ισχυρή, έχει αναβαθμιστεί, δεν είναι όμως άτρωτη και ανίκητη. Αντιμετωπίζει τα δικά της μεγάλα προβλήματα, την αντιπαλότητα και τα αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα άλλων ισχυρών παραγόντων στο αναδιαμορφούμενο γεωστρατηγικό περιβάλλον στην Αν. Μεσόγειο.
- Κάναμε πολλά και μεγάλα λάθη, με κυριότερο το ότι υπογράψαμε τις συμφωνίες που οδήγησαν στην ίδρυση της Κ.Δ., αλλά δεν τιμήσαμε την υπογραφή μας, διότι τις θεωρήσαμε ενδιάμεσο σταθμό για την Ένωση. Αυτή είναι η μία πλευρά της ιστορικής αλήθειας, διότι η άλλη αφορά στις ευθύνες των Τουρκοκυπρίων (Τ/Κ), οι οποίοι με εντολές της Τουρκίας επίσης δεν τίμησαν την υπογραφή τους, διότι θεώρησαν τις συμφωνίες ενδιάμεσο σταθμό για τη Διχοτόμηση. Απόρρητο έγγραφο με υπογραφές Κουτσούκ και Ντενκτάς περιγράφει με κάθε λεπτομέρεια πώς έπρεπε να δράσουν για να μην εφαρμοστεί το Σύνταγμα του 1960, πώς να γίνει «συγκέντρωση διά της βίας της διασκορπισμένης τουρκικής κοινότητας σε μία περιοχή και αύξηση του πληθυσμού των Τούρκων του νησιού με την είσοδο δήθεν τουριστών από την Τουρκία». (Όσοι θέλουν να μάθουν όλη την αλήθεια, ας κάμουν τον κόπο να διαβάσουν το έγγραφο αυτό και θα αναθεωρήσουμε πολλές απόψεις για τους αθώους (sic) Τ/Κ και τους αποκλειστικούς ενόχους για όλα Ε/Κ.).
- Δεν κάναμε εμείς το πραξικόπημα, το έκαμε η στρατιωτική Χούντα της Ελλάδας. Η Τουρκία ως εγγυήτρια δύναμη δεν άσκησε νόμιμο δικαίωμα να επέμβει και δεν είχε στόχο την αποκατάσταση της συνταγματικής τάξης με μία «ειρηνευτική επιχείρηση», αλλά την κατάληψη και τον μόνιμο έλεγχο μεγάλου μέρους ή και ολόκληρης της Κύπρου.
- Δεν μας πρόσφεραν την Αμμόχωστο και αρνηθήκαμε να την πάρουμε, διότι η Τουρκία ουδέποτε αποδέχθηκε το Αμερικανό-Καναδικό-Βρετανικό Σχέδιο. Με το ΟΧΙ της συντριπτικής πλειοψηφίας στο Σχέδιο Ανάν δεν χάσαμε την καλύτερη ευκαιρία για λύση, διότι δεν υπήρχε καμία απολύτως πρόνοια εφαρμογής των προνοιών του σχεδίου, ούτε εξασφαλιζόταν με διεθνείς εγγυήσεις η αποχώρηση των τουρκικών κατοχικών στρατευμάτων και δεν καταργείτο το Σύστημα Εγγυήσεως.
- Στο Κραν Μοντάνα η Τουρκία δεν δέχτηκε τερματισμό των εγγυήσεων, ούτε αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων. Ο μύθος περί του αντιθέτου καταρρίπτεται από τα πρακτικά της συνόδου και την ξεκάθαρη (τίμια) μαρτυρία του διαπραγματευτή Ανδρέα Μαυρογιάννη.
- Η λύση δύο κρατών δεν προέκυψε ως αιτιολογημένη (sic) τουρκική αντίδραση στην αποτυχία του Κραν Μοντάνα. Αυτός ήταν πάντα ο τουρκικός στόχος, ακόμη και όταν αποδέχονταν την ομοσπονδία. Μία αντικειμενική και προσεκτική μελέτη των όρων που ανέκαθεν έθεταν προκειμένου να δεχτούν, αποδεικνύει ότι κάτω από την ομπρέλα της ομοσπονδίας, υπήρχαν εν δυνάμει τα δύο χωριστά κράτη, δηλαδή μία μορφή συνομοσπονδίας.
Τα δικά μας όπλα και η ελπίδα
Η Τουρκία, εκμεταλλευόμενη την προδοσία του πραξικοπήματος της Χούντας, το κενό εξουσίας στις ΗΠΑ λόγω του σκανδάλου Γουότεργκέιτ, την απροκάλυπτη υποστήριξη του «μάγου» της αμερικανικής διπλωματίας Κίσινγκερ και τις συνθήκες διάλυσης της Εθνικής Φρουράς, κατέλαβε διά περιπάτου το 37% του κυπριακού εδάφους, έφερε θάνατο, καταστροφή, βιασμό εκατοντάδων γυναικών, διέπραξε εγκλήματα πολέμου, αλλοίωσε συστηματικά τη δημογραφία και τον πολιτιστικό χαρακτήρα των κατεχόμενων περιοχών. Αυτά η Τουρκία τα πέτυχε. Δεν πέτυχε τον κύριο, διαχρονικό στόχο της: Την κατάλυση της Κ.Δ. Η οποία, όχι μόνο διασώθηκε, αλλά αναγνωρίζεται διεθνώς ως η μόνη νόμιμη οντότητα και είναι πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτά τα δύο πανίσχυρα όπλα μας ας μην τα υποτιμούμε, διότι είναι καρφί στα μάτια του άρπαγα εισβολέα και αποτελούν το αντίβαρο στη δύναμη της ισχύος και τού δικαίου που δημιουργεί ο χρόνος. Ισχυρό έρεισμα για μας είναι ακόμη η παρουσία στην περιοχή άλλων ισχυρών πόλων και συμφερόντων, που δεν επιτρέπουν στην Τουρκία να ελέγχει στρατηγικά την Κύπρο.
Ναι, είναι δύσκολη η κατάσταση. Ναι, είναι μεγάλη η απειλή. Να τα παρατήσουμε, όμως, όλα και να δεχθούμε την παράδοση στις αξιώσεις της Τουρκίας, δεν είναι λύση. Όσο θα παίρνει, θα ζητά περισσότερα. Ναι, να είμαστε ρεαλιστές, όχι αιθεροβάμονες. Αλλά με πίστη στον τόπο μας. Προβάλλοντας και τα δικά μας δίκαια. Όχι στο όνομα μιας δήθεν ρεαλιστικής ενδοσκόπησης να φορτωνόμαστε όλες τις ενοχές, δίνοντας επιπρόσθετα όπλα στον κατακτητή μας. Δεν είναι όλα μαύρα. Υπάρχει ελπίδα.
