Ο δημοσιογράφος και ερευνητής εκτιμά ότι η υπόθεση της δολοφονίας του Αμερικανού πρέσβη το 1974 «μυρίζει» συγκάλυψη.
Η δολοφονία του Ρότζερ Ντέιβις, του μοναδικού Αμερικανού πρέσβη που σκοτώθηκε ποτέ εντός της πρεσβείας του, παρέμεινε για δεκαετίες στη σκιά, χωρίς να αποκτήσει την ορατότητα και την ερευνητική προσοχή που της αναλογούσε. Πενήντα χρόνια μετά, ένα από τα πιο μυστηριώδη και σκοτεινά επεισόδια της κυπριακής τραγωδίας έρχεται στην επιφάνεια. Ο Ανδρέας Χατζηκυριάκος επανέρχεται στο πεδίο της ερευνητικής γραφής και παραδίδει ένα νουάρ πολιτικό θρίλερ βασισμένο σε αρχεία, καταθέσεις, νεκροψίες, πρακτικά δίκης και προσωπικά ημερολόγια. Το βιβλίο «Η Αόρατη Συνωμοσία – Ποιοι και γιατί σκότωσαν τον Αμερικανό πρέσβη στη Λευκωσία το 1974» (εκδ. Ολύμπια) ξετυλίγει, με πυκνή αφήγηση, διασταυρωμένες μαρτυρίες και ντοκουμέντα, μια ιστορία που αγγίζει όχι μόνο τις ευθύνες για τον φόνο, αλλά και τις σκοτεινές πτυχές του τεταμένου κυπριακού σκηνικού. Χωρίς εύκολες απαντήσεις, ιχνηλατεί τις διαδρομές των γεγονότων, φωτίζει τις αθέατες πτυχές και αφήνει τα στοιχεία να μιλήσουν.
–Γιατί επέλεξες τον τίτλο «Η αόρατη συνωμοσία»; Το τι συνέβη ήταν μέρος μιας ευρύτερης συνωμοσίας, που έπιανε Ελλάδα, Κύπρο και όχι μόνο. Έτσι έκρινα ότι η λέξη «συνωμοσία» ταιριάζει. Το επίθετο «αόρατη» προκύπτει από το ότι ήταν μια υπόθεση που δεν είδαμε μέχρι τώρα, αλλά περισσότερο αποτελεί έμμεση αναφορά στον «αόρατο δικτάτορα» Δημήτριο Ιωαννίδη, από τη στιγμή που το κύκλωμα Ιωαννίδη ήταν πίσω από αυτή την ιστορία. Επίσης, είχε διαδοθεί ευρέως και μια θεωρία συνωμοσίας ότι ο πρέσβης ήταν θύμα των ίδιων των Αμερικανών, της CIA. Την αναλύω κι αυτή μέσα στο βιβλίο, προκειμένου να διαπιστώσω αν είναι κάτι παραπάνω από εικοτολογία.
–Με ποιον τρόπο προσεγγίζεις τη συγκεκριμένη θεωρία; Στέκομαι στο ότι υπήρχαν εξωφρενικά κενά στην ασφάλεια. Οι θεωρίες συνωμοσίας στηρίζονται σε συγκυριακά γεγονότα και ανεξήγητα φαινόμενα. Εδώ είχαμε έναν δυσεξήγητο φαινόμενο, για το πώς δύο σφαίρες από διαφορετικά όπλα καταφέραν να διεισδύσουν μέσα στην Πρεσβεία και να πλήξουν θανάσιμα πρώτα τον Πρέσβη και λίγα δευτερόλεπτα μετά την Αντουανέτα Βαρνάβα. Από άλλη ήταν και ο αντιαμερικανισμός της εποχής. Αυτά τα δύο μαζί, συν το ότι δεν έχει βρεθεί ο ένοχος και το μυστήριο παραμένει, έθρεψαν αυτή τη θεωρία.
–Το βιβλίο διαβάζεται σαν νουάρ μύθιστόρημα, χωρίς να είναι μυθοπλασία. Επιλέγοντας τον σκληρό ρεαλισμό της τεκμηρίωσης, υπήρξαν σημεία που σου έλειψε η απουσία της ελεύθερης επινόησης; Εδώ συμβαίνει κάτι οξύμωρο σε σχέση με το προηγούμενο βιβλίο μου. Εκείνο το είχα ξεκινήσει ως ιστορική έρευνα, πιστεύοντας ότι μπορούσα να καταλήξω με σιγουριά στο τι πραγματικά συνέβη με την πτήση CY284. Δηλαδή, αν ήταν βόμβα, ή τεχνικό πρόβλημα που την οδήγησε στη συντριβή. Δεν το κατόρθωσα. Έφτασα σ’ ένα σημείο που διαπίστωσα ότι με τα στοιχεία που είχα στη διάθεσή μου, δεν είμαι σίγουρος. Εκεί πλέον πήρα τη συνειδητή απόφαση και το γύρισα στο μυθιστόρημα. Στο νέο βιβλίο, όταν το ξεκίνησα, ήμουν σχεδόν βέβαιος ότι δεν θα μπορέσω να καταλήξω στο τι συνέβη. Δούλεψα τρία σενάρια, έχοντας κατά νου να γυρίσω πάλι σε μυθιστόρημα αν δεν κατέληγα κάπου. Στην πορεία της έρευνας, όμως, προέκυψαν στοιχεία που αφορούσαν την εμπλοκή συγκεκριμένου αξιωματικού κι ένιωσα σαν το μωρό που παίρνει ένα τεράστιο δώρο. Εκεί είπα «πάμε να πούμε τι πραγματικά έγινε».
–Πότε ένιωσες ότι άρχισε να ξετυλίγεται το κουβάρι; Βρήκαμε πρώτα μια αναφορά στα πρακτικά της δίκης που παρέπεμπε κάπου. Αργότερα, μέσα από συνέντευξη κάποιου προσώπου, ήρθε μια επιβεβαίωση. Έτσι, είχα δύο επώνυμες πηγές, μία από το 1977 και μία τωρινή που αποκάλυπταν την ταυτότητα του επικεφαλής μιας κατάστασης που κρύβεται πίσω από τη δολοφονία. Τέλος, είναι το ένα από τα δύο όπλα που χρησιμοποιηθήκαν, ο τύπος του οποίου «δένει» την όλη υπόθεση, αφού στην Κύπρο το 1974 το είχαν πάρα πολύ λίγοι.
–Πώς εμπλέκονται στην έρευνα πρωταγωνιστές και μάρτυρες της υπόθεσης; Όταν γράφεις ιστορική έρευνα, υπάρχει ένα πρόβλημα. Αν προλάβεις έγκαιρα τους πρωταγωνιστές θα σου μιλήσουν υπό το βάρος και τον επηρεασμό της εμπλοκής τους, όταν τα γεγονότα είναι πρόσφατα. Αν πάλι τους πετύχεις μεγαλύτερους σε ηλικία, θα μιλήσουν με ό,τι απέμεινε στη μνήμη – ή ό,τι κατασκεύασε η μνήμη. Υπήρξε η περίπτωση ενός πρωταγωνιστή που είχε καταθέσει στο δικαστήριο κι έγραψε και βιβλίο τότε, αλλά σχεδόν 50 χρόνια μετά αναπαράγει μια ακριβώς αντίθετη εκδοχή απ’ αυτή που ο ίδιος έγραψε στο βιβλίο του! Πρέπει να μπορείς να ζυγίζεις και να φιλτράρεις κάποιες πληροφορίες.
–Σε έβαλε σε σκέψεις το ενδεχόμενο να θιχτούν οι εν ζωή εμπλεκόμενοι από τον τρόπο που παρουσιάζονται; Δεν με απασχόλησ. Όχι επειδή είμαι υπεράνω τέτοιων προβληματισμών, αλλά επειδή δεν νομίζω ότι υπάρχει κάτι που πρώτα δεν είναι τεκμηριωμένο και κατά δεύτερον που να έχει γραφτεί με στόχο να θιχτεί κάποιος.
–Συγκεκριμένα πρόσωπα, όμως, φαίνονται βαθιά μπλεγμένα στους πυροβολισμούς… Αυτό δεν λέει κάτι. Πυροβολούσαν πολλοί. Στις 19 Αυγούστου 1974 στην Κύπρο πιο εύκολα έβρισκες Καλάσνικοφ παρά τσιγάρα στο περίπτερο. Ουσιαστικά, ήταν μερικές μόλις ώρες μετά τη δεύτερη εισβολή και την παύση των εχθροπραξιών. Όπλα τότε είχαν οι πάντες.
–Η απόσταση από τα γεγονότα βοηθά ή δυσκολεύει την έρευνα; Η απόσταση ορισμένες φορές είναι καθοριστική για να γίνει ουσιαστική έρευνα. Ειδικά στην περίπτωση της Κύπρου και του 1974, βλέπουμε πόσο δύσκολο ήταν για δεκαετίες να προσεγγίσουμε τα γεγονότα με καθαρό βλέμμα. Οι τραυματικές εμπειρίες, οι εθνικοί πόθοι, τα πολιτικά πάθη: όλα αυτά συσκοτίζουν. 50 χρόνια μετά, βρισκόμαστε σ’ ένα σημείο όπου μπορούμε να μιλήσουμε πιο ανοιχτά και με μεγαλύτερη σαφήνεια. Είναι η φυσική αλλαγή των γενεών, το γεγονός ότι οι πλείστοι πρωταγωνιστές έχουν φύγει από τη δημόσια σκηνή- ή και από τη ζωή. Αλλά και η ανάγκη η ιστορία να ξαναδιαβαστεί με σύγχρονα εργαλεία. Δημιουργείται ένα νέο έδαφος. Από δω και πέρα θα γράφονται όλο και περισσότερα και πιο αποκαλυπτικά. Όχι επειδή δεν υπήρχαν μέχρι τώρα στοιχεία, αλλά επειδή πλέον υπάρχει περισσότερη ψυχραιμία και ωριμότητα και, άρα, η ευχέρεια να δούμε τα πράγματα όπως ήταν και να τα κατανοήσουμε.
-Τι χάνεται και τι κερδίζεται όταν εγκαταλείπεται η μυθοπλασία; Στην έρευνα, αν δεν βρεις κάτι ή αν βρεις κάτι διαφορετικό απ’ αυτό που ανέμενες, θα πρέπει να προσαρμοστείς στο εύρημα. Στη μυθοπλασία, αν το εύρημα δεν ταιριάζει, μπορείς να το αλλάξεις. Υπάρχει μεγαλύτερη ευελιξία στην πλοκή, ακόμα κι αν στηρίζεται σε πραγματική ιστορία. Δηλαδή, αν ένα έπιπλο δεν βόλευε να βρίσκεται κάτω από το παράθυρο, απλά το μετακινείς. Στην ιστορική έρευνα δεν μπορείς να το κάνεις αυτό, είναι πιο αυστηροί οι κανόνες.
–Ποια ήταν η πιο απροσδόκητη πηγή, που άλλαξε τη θεώρηση της υπόθεσης; Δεν άλλαξε κάτι τη θεώρηση, διότι πρώτα απ’ όλα δεν είχαμε θεώρηση. Δηλαδή δεν είχαμε ως σημείο εκκίνησης οποιαδήποτε θεωρία, αν και κυριαρχούσε το σενάριο ότι επρόκειτο για εσωτερική δουλειά των Αμερικανών. Υπάρχουν ερευνητές που όταν ξεκινούν γνωρίζουν πού θέλουν να φτάσουν και πετάνε ευρήματα που δεν ταιριάζουν στο αφήγημα ή «φουσκώνουν» μικροευρήματα για να στηρίξουν τη θεωρία τους. Δεν ξεκίνησα για να επιβεβαιώσω κάποια θεωρία συνωμοσίας, ούτε να τη διαψεύσω. Ξεκίνησα με ανοιχτό μυαλό. Μελέτησα την κυρίαρχη θεωρία, εστίασα στα κραυγαλέα κενά στο κομμάτι της ασφάλειας, στις συγκυρίες.
–Πιο εύρημα ήταν το πιο καθοριστικό; Πολύ σημαντικά ευρήματα ήταν σίγουρα τα πρακτικά της δίκης, η ιατροδικαστική έκθεση και ο βαλλιστικός έλεγχος. Eντελώς συμπτωματικά, εντόπισα τον γιο ενός πρωταγωνιστή, κάθισε τρεις φορές εκεί που κάθεσαι τώρα εσύ. Έφερε υλικό με το οποίο κατάφερα να συμπληρώσω κάποια κενά. Ήταν απρόσμενη πηγή και χωρίς ανταλλάγματα. Όταν ερευνάς βαθιά, καμιά φορά το σύμπαν συνωμοτεί για να βρεις την άκρη του νήματος.
–Τι είδους άνθρωπος ήταν ο Ρότζερ Ντέιβις; Ήταν το πρότυπο του διπλωμάτη της εποχής. Πολύ προσεκτικός, καλοντυμένος, με ευγενέστατη συμπεριφορά, με καλή μόρφωση, από προνομιούχα οικογένεια. Μέχρι το 1969 ήταν ο «γκουρού» των αραβολόγων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Αυτό που βγαίνει λίγο έξω από το καλούπι του τυπικού Αμερικανού διπλωμάτη είναι ότι όσο βρισκόταν στη Διεύθυνση Μέσης Ανατολής, είχε συγκρουστεί και με το κράτος του Ισραήλ, όσο και με το αραβικό λόμπι. Με την εκλογή του Νίξον άρχισε να δυναμώνει το εβραϊκό λόμπι στις ΗΠΑ. Μέχρι τότε ήταν πιο ισορροπημένη η επιρροή μεταξύ των πετρελαϊκών εταιρειών που στηρίζαν τον αραβικό κόσμο και του εβραϊκού λόμπι. Επί Νίξον αυτό ξέφυγε πολύ, ξήλωσαν όλους τους αραβολόγους διότι δεν ήταν πια αρεστοί. Έτσι έφτασε ο Ντέιβις να πάρει «δυσμενή μετάθεση». Ανέλαβε το 1969 πρώτα Διευθυντής και μετά Αναπληρωτής Υφυπουργός Εξωτερικών για θέματα Ελλάδας, Κύπρου, Τουρκίας- τότε ήταν και το Ιράν στη διεύθυνση αυτή. Εκεί πλέον έγινε άλλος άνθρωπος: πολύ πιο προσαρμοστικός και απέφευγε τις συγκρούσεις, ακολουθώντας τη φιλοχουντική γραμμή Νίξον- Κίσιγκερ.
–Πού το αποδίδεις αυτό; Εδώ μπαίνουμε πάλι σε εικασίες, γιατί δεν έχουμε τον ίδιο να το απαντήσει. Θεωρώ ότι ένας λόγος ήταν ότι είχαν αλλάξει οι προτεραιότητες στη ζωή του. Η γυναίκα του πάλευε με τον καρκίνο κι έπρεπε να παραμείνει στην Ουάσινγκτον ώστε να έχει τις κατάλληλες θεραπείες. Θα μπορούσε ο ίδιος να πάρει μετάθεση, αλλά επέλεξε να μείνει με την οικογένεια του. Κατά δεύτερον, ήταν πολύ της θρησκείας κι ο ίδιος και η υπόλοιπη οικογένεια. Άρα ήταν αντικομμουνιστής εκ πεποιθήσεως κι από εκεί προέκυπτε και ο τρόπος που έβλεπε τον Μακάριο, δηλαδή έναν ιεράρχη που δεν είχε πρόβλημα να έχει καλές σχέσεις με το κομμουνιστικό κόμμα της Κύπρου όσο και με τον ανατολικό μπλοκ.
–Πώς εξηγείς το γεγονός ότι ουδείς καταδικάστηκε για το πολύ σοβαρό περιστατικό ενός φόνου Αμερικανού Πρέσβη; Η υπόθεση «μυρίζει» συγκάλυψη. Κατά τις πρώτες ώρες της αστυνομικής έρευνας ο τόπος του εγκλήματος είχε «μολυνθεί». Ένα ερώτημα είναι γιατί; Προσπάθησα να το απαντήσω στο βιβλίο, συγκρίνοντας με όσα ακολούθησαν λίγες μέρες μετά κατά τη διερεύνηση της απόπειρας δολοφονίας του Βάσου Λυσσαρίδη και δολοφονίας του Δώρου Λοΐζου. Κι εκεί τα έκανε σαλάτα ο επικεφαλής ερευνών αστυνομικός- που ήταν ο ίδιος. Ενδεχομένως ένας από τους λόγους που δεν εντοπίστηκε ο ένοχος ή δεν κατέληξε σε κάποιον το δικαστήριο να ήταν ότι η έρευνα είχε γίνει με τρόπο που αντί να ανακαλύπτονται στοιχεία, μεγαλύτερη έγνοια υπήρχε στο να συγκαλύπτονται.
–Δεν ισχύει το ίδιο και για το εσωτερικό της πρεσβείας, όπου ξεπλύθηκε μαρτυρικό υλικό; Εκεί δεν φαίνεται να υπήρχε συγκάλυψη. Οι Αμερικανοί μέσα στην πρεσβεία, επέδειξαν εγκληματική αμέλεια, πρώτα απ’ όλα, κατά την εφαρμογή του δικού τους σχεδίου ασφαλείας του πρέσβη. Αν η Κυπριακή Δημοκρατία είχε πιο ισχυρή κυβέρνηση και δεν υπήρχε το χάος που επικρατούσε το 1974, θα νομιμοποιούνταν να πει στους Αμερικανούς «κύριοι, ο πρέσβης σας σκοτώθηκε σε αμερικανικό έδαφος». Το εσωτερικό μιας πρεσβείας είναι ευθύνη της χώρας που πρεσβεύει. Ο Ντέιβις δεν δολοφονήθηκε στον δρόμο όπως άλλοι Αμερικανοί πρέσβεις παγκοσμίως.
–Αυτή η εγκληματική αμέλεια δεν αποδίδεται κάπου; Είναι αυτά που παραπέμπουν στο πικάντικο στοιχείο μιας θεωρίας συνομωσίας, η οποία όμως όταν τεθεί απέναντι στα αντικειμενικά γεγονότα, όπως η έκθεση των ιατροδικαστών, ο τύπος του όπλου κ.λπ., καταρρέει αμέσως. Συν το το γεγονός ότι δεν υπήρχε σαφές κίνητρο.
–Ακόμη και μετά τη δεύτερη εισβολή, στην Κύπρο κυκλοφορούσαν στους δρόμους ένοπλοι, το παρακράτος καλά κρατούσε και υπήρχε ατιμωρησία. Όλα αυτά ως κοινωνία τα έχουμε αποδεχτεί; Δεν είναι προβληματικό ότι δεν υπήρξε κάθαρση; Η σύγχρονη ιστορία της Κύπρου, από τη δημιουργία της ΕΟΚΑ το 1955, είναι γεμάτη αντιφάσεις. Ξεκινήσε ένας αγώνας για την Ένωση που κατέληξε μέσα από αδιαφανείς διαδικασίες και τρόπους λήψης αποφάσεων σε μια Ανεξαρτησία στην οποία κανείς δεν πίστεψε. Εξ ου και κυπριακή σημαία έψαχνες με το κυάλι να βρεις. Καταλήξαμε στην Ανεξαρτησία με βαριά καρδιά, υποστηρίζοντας ακόμα την Ένωση. Ακόμα και κατά την περίοδο της εσωτερικής σύγκρουσης με την ΕΟΚΑ Β’ και του κράτους- παρακράτος, η επίσημη κυβέρνηση, ο ίδιος ο Μακάριος, εξακολουθούσε να μιλά για Ένωση. Μετά τα συμβάντα του ‘74, ο Σαμψών πήγε δικαστήριο και για μερικά χρόνια φυλακή. Υπήρξαν καταδίκες για επιμέρους εγκλήματα. Όμως, είναι αλήθεια ότι έπεσε μια μαύρη κουβέρτα πάνω από δυσάρεστα περιστάτικα και δεν τα ψάξαμε ποτέ.
–Ποια είναι τα σημαντικότερα μαθήματα που θα έπρεπε να είχε αντλήσει η πλευρά μας, αλλά δεν το έπραξε; Λένε ότι η Ιστορία μάς διδάσκει μόνο ένα πράγμα: ότι δεν μας διδάσκει τίποτα. Εμείς δεν περιμέναμε την δεύτερη εισβολή, αρχίσαμε πάλι να τρωγόμαστε μεταξύ μας, μεταξύ των δύο εισβολών. Αλλά και μετά. Επίσης, επιλέγουμε πάντα να αναδεικνύουμε ιστορίες ηρωισμού που υπήρξαν, αλλά από την άλλη σκεπάζουμε τις ανθρώπινης φύσης ιστορίες με τον μεγάλο βαθμό λιποταξίας που σημειώθηκε το 1974. Ο άνθρωπος από τη φύση του φοβάται. Δεν είναι εύκολο πράγμα ο πόλεμος.
–Ποιο είναι πιο παράξενο: το ότι δεν βρέθηκε ο δολοφόνος ή ότι δεν φάνηκε να ενδιαφέρεται κανείς σοβαρά να τον βρει; Σίγουρα το δεύτερο. Ούτε οι Αμερικανοί δεν ενδιαφέρθηκαν. Φτάσαμε στη δίκη του 1977 λόγω συγκυρίας. Προέκυψε στην Ουάσινγκτον μια διαρροή την οποία ο Κίσινγκερ ήθελε διακαώς να ελέγξει. Αμέσως μετά την εισβολή και επειδή προηγήθηκε το 1973 το πραξικόπημα στη Χιλή με τον Αλιέντε, το Κογκρέσο, τόσο η Βουλή όσο και η Γερουσία, σύστησαν επιτροπές για να διερευνήσουν κατά πόσο οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ παραβίαζαν νομοθεσίες- στην Αμερική και το εξωτερικό.
–Ο Χένρι Κίσινγκερ πέθανε πριν από 1,5 χρόνο. Αν είχες τρία λεπτά μαζί του, σ’ αυτό το δωμάτιο, τι θα τον ρωτούσες; Έχει δημιουργηθεί ένας μύθος γύρω από τον Κίσινγκερ. Θα ήθελα να ακούσω από τον ίδιο ποια θεωρεί τη μεγαλύτερη επιτυχία του στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Το Βιετνάμ σίγουρα δεν ήταν. Ούτε η Χιλή. Σε πολλούς τομείς όπου ενεπλάκη η αμερικανική διπλωματία επί υπουργείας ή θητείας του, κάποιος θα μπορούσε να καταγράψει περισσότερες αποτυχίες παρά επιτυχίες. Φυσικά, από τη δική του οπτική, μπορεί να πει ότι η Κύπρος εν τέλει εξελίχθηκε σε επιτυχία, από τη στιγμή που αποφεύχθηκε κλιμάκωση μεταξύ Ελλάδας- Τουρκίας, κρατήθηκαν οι Σοβιετικοί εκτός και περιορίστηκε ο Μακάριος.
–Σε σχέση με την υπόθεση του πρέσβη Ντέιβις τι θα τον ρωτούσες; Γιατί δεν ενδιαφέρθηκε. Το ενδιαφέρον που επέδειξε για τη δολοφονία ενός Αμερικανού πρέσβη ήταν μικρό. Είναι ενδεικτικός ο αυτούσιος τηλεφωνικός διάλογος Κίσιγκερ- Κληρίδη, 2-3 ώρες μετά τη δολοφονία Ντέιβις, που έχει καταγραφεί ολόκληρη από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Δεν διακρίνεις κανένα συναίσθημα, ο παροιμιώδης κυνισμός του είναι έκδηλος. Ο μόνος του «καημός» ήταν ο αντιαμερικανισμός που στρεφόταν και στο πρόσωπό του.
–Η αμερικανική διπλωματία σήμερα δρα με λιγότερη αλαζονία; Πρώτα απ’ όλα, δρα χωρίς αντίπαλο, από τη στιγμή που κατέρρευσε το ανατολικό μπλοκ και έπαψε ο Ψυχρός Πόλεμος. Αυτό πρώτιστα είχε αποσυντονίσει τις ίδιες τις ΗΠΑ, διότι είναι πιο εύκολο ένα παιχνίδι με ξεκάθαρο αντίπαλο και γραμμή, παρά να μην είσαι σίγουρος ποιος είναι ο αντίπαλός σου και να χρειάζεται να τον δημιουργήσεις. Για να είμαστε δίκαιοι, αλαζονική συμπεριφορά επιδεικνύουν διαχρονικά όλες οι υπερδυνάμεις, της Σοβιετικής Ένωσης μη εξαιρουμένης, όπως και παλιότερα της Βρετανίας.
–Μήπως παίζει ρόλο ότι η διπλωματία ασκείται πλέον με πιο σύγχρονα εργαλεία; Ναι, λ.χ. τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Εγώ διερωτώμαι σε δέκα χρόνια από σήμερα- ή και πιο νωρίς- τι είδους έρευνα θα μπορεί να κάνει κάποιος και σε ποια τεκμήρια θα βασίζεται. Τώρα μπορούμε να ερευνούμε παλιά αρχεία, λ.χ. ένα τηλεγράφημα που έστειλε μια πρεσβεία στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ και κρατήθηκε αντίγραφο. Σήμερα που ο πρέσβης μπορεί να στείλει μήνυμα από το κινητό του στον Υπουργό Εξωτερικών κι εκείνος να το απαντήσει, ο ιστορικός του μελλοντος πού θα το βρει για να μπορέσει να κάνει την έρευνα;
INFO: Το βιβλίο του Ανδρέα Χατζηκυριάκου «Η Αόρατη Συνωμοσία» (εκδόσεις Ολύμπια, σελ. 328) παρουσιάζεται στις 28/5 στην Πάφο (Πολυχώρος Παλιά Ηλεκτρική) και στις 30/5 στη Λευκωσία (Αμφιθέατρο ΠΑΣΥΔΥ), 7.30μ.μ. Στην Πάφο θα μιλήσουν οι Φαίδωνας Φαίδωνος και Γιαννάκης Ομήρου και στη Λευκωσία οι Κωνσταντίνος Κόμπος και Ανδρέας Λοβέρδος
Ελεύθερα, 25.5.2025
