Η δημιουργία δομών και αναβάθμισης της αμυντικής ικανότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως οντότητα φαίνεται να αποτελεί πλέον μονόδρομο. Αυτό που καταγράφεται από το τελευταίο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το οποίο ήταν μετά από σύνοδο του ΝΑΤΟ, είναι πως η Ευρώπη δεν μπορεί να στηρίζεται αποκλειστικά στους Αμερικανούς.
Στα συμπεράσματα του τελευταίου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου καταγράφεται αρκούντως ξεκάθαρα ποιες είναι οι στοχεύεις που μπαίνουν πλέον ως προς την δημιουργία ενός ευρωπαϊκού αμυντικού μηχανισμού. Παρά το γεγονός η ΕΕ δεν θα κινηθεί χωρίς να λαμβάνει υπόψη το ΝΑΤΟ, είναι ξεκάθαρο ότι κάνει κινήσεις για όλα τα ενδεχόμενα.
Ζητά έργα και ενθαρρύνει βιομηχανίες
Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της 26ης Ιουνίου:
- Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενθαρρύνει την ταχεία ανάπτυξη και παράδοση συνεργατικών έργων εν προκειμένω, μεταξύ άλλων με την πλήρη αξιοποίηση του SAFE. Ειδικότερα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επικροτεί τις εργασίες για τον προσδιορισμό συγκεκριμένων ευκαιριών και για τη συγκέντρωση της ζήτησης στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας. Υπογραμμίζει την ανάγκη τα κράτη μέλη να προωθήσουν ταχέως τις εργασίες, μεταξύ άλλων για την εκτέλεση των πλέον προχωρημένων βραχυπρόθεσμων έργων και τη δρομολόγηση μακροπρόθεσμων πρωτοβουλιών, με την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας, της Ύπατης Εκπροσώπου και της Επιτροπής. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στους στρατηγικούς παράγοντες διευκόλυνσης και στην καινοτομία στον τομέα της άμυνας, προκειμένου να αξιοποιηθούν πλήρως οι δυνατότητες των νέων τεχνολογιών.
- Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενθαρρύνει περαιτέρω εργασίες ώστε να δοθεί η δυνατότητα στην ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία —συμπεριλαμβανομένων των ΜμΕ και των επιχειρήσεων μεσαίας κεφαλαιοποίησης— να αυξήσει την παραγωγή. Ειδικότερα, μετά την πολιτική συμφωνία που επιτεύχθηκε στο Συμβούλιο σχετικά με την πρόταση για το πρόγραμμα για την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία (EDIP), το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί τους συννομοθέτες να ολοκληρώσουν ταχέως τις διαπραγματεύσεις. Τους παροτρύνει επίσης να επιταχύνουν τις εργασίες επί των προτάσεων Omnibus για την αμυντική ετοιμότητα.
Τι σημαίνει για την Κύπρο
Οι εξελίξεις αυτές θα έχουν αναπόφευκτα τον αντίκτυπό τους και προς την κατεύθυνση της Κύπρου προς δύο κυρίως κατευθύνσεις: Α) Θα σπρώξει την περαιτέρω αμυντική ενίσχυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και ταυτόχρονο εκσυγχρονισμό των οπλικών της συστημάτων, Β) Θα δώσει ώθηση στην κυπριακή αμυντική βιομηχανία η οποία όπως κατ’ επανάληψη έχει αναφερθεί από πλευράς κυβέρνησης έχει τεράστιες προοπτικές.
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης μιλώντας, στις Βρυξέλλες, μετά το πέρας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, επεσήμανε πως «η Εθνική Φρουρά θα προχωρήσει το αμέσως επόμενο διάστημα και στην αγορά από κυπριακές εταιρείες και έχουμε συμπεριλάβει και μια ρήτρα σε σχέση με την αγορά εξοπλισμών από τρίτες χώρες ότι θα πρέπει να υπάρχει 15% συμμετοχή κυπριακών εταιρειών σε οποιονδήποτε αμυντικό εξοπλισμό αγοράζει η ΚΔ πάντα προς ενίσχυση της αποτρεπτικής ισχύος της Κυπριακής Δημοκρατίας».
Σημειώνεται πως οι ηγέτες της ΕΕ κατανοούν ότι ο όλος σχεδιασμός πρέπει να δώσει ώθηση στην ίδια την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία. Στοιχείο ιδιαίτερου ενδιαφέροντος για την Κύπρο. Γι’ αυτό κι έκανε έγκυρα τη δική της κατ’ οίκον εργασία:
- Έχει ολοκληρωθεί ο εσωτερικός διάλογος των αρμόδιων Υπουργείων – του Υπουργείου Εξωτερικών, του Υπουργείου Δικαιοσύνης, του Υπουργείου Άμυνας, του Υπουργείου Οικονομικών και της Γραμματείας Ευρωπαϊκών Υποθέσεων – για να αξιοποιήσουμε πλήρως τα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία της ΕΕ.
Η προσθήκη και το μήνυμα προς Τουρκία
Αυτό που κρατά η Λευκωσία, στις αναλύσεις της για το τελευταίο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είναι η προσθήκη – που μπορεί να λειτουργήσει και ως προαπαιτούμενο. Υπήρξε ειδική προσθήκη στα συμπεράσματα με παρέμβαση της Ελλάδας και της Κύπρου με την οποία συμφώνησε και η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προσθήκη η οποία διασφαλίζει την ανάγκη από τη μια να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία και να μην αξιοποιηθεί από χώρες που απειλούν την ΕΕ και δεν σέβονται τους κανόνες καλής γειτονίας.
Αναφορά που αφορά πρωτίστως την Τουρκία η οποία επιχειρεί να εκμεταλλευθεί τον νέο ευρωπαϊκό αμυντικό σχεδιασμό προκειμένου να καταφέρει να έχει κέρδος για τη δική της αμυντική βιομηχανία, η οποία έχει αναπτυχθεί ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία.
Χρονικός ορίζοντας έως το 2030
Η ΕΕ επιταχύνει τις προσπάθειες για την ενίσχυση της αμυντικής της ετοιμότητας για την αντιμετώπιση άμεσων και μελλοντικών προκλήσεων. Στην τελευταία σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, οι ηγέτες ζήτησαν την επιτάχυνση όλων των πτυχών των εργασιών για την ενίσχυση της αμυντικής ετοιμότητας της Ευρώπης έως το 2030.
Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα υπογράμμισε πως «η Ευρώπη ενεργεί για να γίνει πιο κυρίαρχη, πιο υπεύθυνη για την άμυνά της και καλύτερα εξοπλισμένη για να δράσει, με συντονισμένο τρόπο».
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναγνώρισε ότι μια ισχυρότερη και πιο ικανή ΕΕ στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας θα συνέβαλε θετικά στην παγκόσμια και διατλαντική ασφάλεια και θα ήταν συμπληρωματική προς το ΝΑΤΟ, το οποίο παραμένει, για τα κράτη που είναι μέλη του, το θεμέλιο της συλλογικής τους άμυνας.
