Ο Στέφανος Στεφάνου στέλνει με κάθε ευκαιρία το μήνυμα πως η προοδευτική αλλαγή περνά μέσα από ένα ισχυρό ΑΚΕΛ. Η θέση αυτή αποτελεί βασικό άξονα πολιτικής της Εζεκίας Παπαϊωάννου, η οποία θέλει αφενός να επαναφέρει στον κόσμο της Αριστεράς την προοπτική της εξουσίας, διαμηνύοντας τους πως αυτό συνεπάγεται ότι το ΑΚΕΛ πρέπει να βγει ενισχυμένο από την κάλπη των βουλευτικών εκλογών. Ταυτόχρονα, όμως, η ηγεσία του κόμματος προδιαγράφει και το πλάνο πάνω στο οποίο θέλει να χαράξει την πορεία προς τις προεδρικές εκλογές, με την ίδια να είναι πρωταγωνιστική δύναμη.
Πρόκειται για ένα μοντέλο που ουσιαστικά προσομοιάζει με το μοντέλο Μαυρογιάννη στις προεδρικές του 2023. Δηλαδή ενός υποψηφίου που προέρχεται από χώρο πέραν του ΑΚΕΛ και των πλαισίων της Αριστεράς, αλλά ασπάζεται βασικές αρχές προοδευτικών πολιτικών, με την Εζεκίας Παπαϊωάννου να μην βγαίνει μπροστά ως η βιτρίνα του υποψηφίου, αλλά το ΑΚΕΛ να είναι ο βασικός πυλώνας αυτής της συμμαχίας που θα προδιαγράψει την πορεία προς την εξουσία. Σε αυτό το πλάνο, όμως, δύσκολα χωρά ο… Οδυσσέας Μιχαηλίδης.
Η κάλπη των βουλευτικών εκλογών είναι για τον Στέφανο Στεφάνου και το κόμμα της Αριστεράς μια κρίσιμη μάχη και ένα κρίσιμο σταυροδρόμι, γι’ αυτό και ο στόχος είναι ξεκάθαρος: να βγει το κόμμα ενισχυμένο σε ποσοστά, ώστε να είναι ο κύριος παίκτης που θα «μοιράσει το παιχνίδι» για τις προεδρικές εκλογές – από τον υποψήφιο μέχρι το βασικό πλαίσιο πολιτικών πάνω στο οποίο θα κινηθεί το πρόγραμμα διακυβέρνησης. Τυχόν νέα εκλογική ήττα του ΑΚΕΛ και νέα συρρίκνωση των ποσοστών θα αποδυναμώσει το κόμμα ενόψει των όποιων προοπτικών ή συμμαχιών για το 2028.
Αυτό που «διαβάζουν» στην Εζεκίας Παπαϊωάννου είναι πως ένα ΑΚΕΛ με ποσοστά πάνω από 20% ή, ακόμα καλύτερα, αυξημένα σε σχέση με τις βουλευτικές εκλογές του 2021 –δηλαδή πάνω από 22,3%– δίνει τη δυνατότητα να έχει τον δικό του υποψήφιο και να τον περάσει στον β’ γύρο, όπου θα δοθεί και η μεγάλη μάχη. Αυτό που δείχνουν οι στατιστικές και η προϊστορία είναι ότι ο υποψήφιος που στηρίζει το ΑΚΕΛ στις προεδρικές εκλογές λαμβάνει μεγαλύτερο ποσοστό σε σχέση με αυτό που το κόμμα παίρνει στις βουλευτικές εκλογές. Έγινε και στην περίπτωση του Σταύρου Μαλά το 2018, έγινε και στην περίπτωση του Ανδρέα Μαυρογιάννη το 2023. Αυτό σημαίνει πως ένα ΑΚΕΛ με συγκρατημένα τα ποσοστά του δεν βρίσκεται σε αδιέξοδο. Αντίθετα, μπορεί να αποτελεί το ίδιο επιλογή για να το «ερωτευτούν» και να θελήσουν «βέρες» μαζί του.
Αυτή η εξίσωση αρχίζει πλέον να διατυπώνεται ως θέση προς τα έξω από τα γραφεία της Εζεκίας Παπαϊωάννου, βλέποντας αφενός τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη να κάνει τα πρώτα του βήματα ως πολιτικός αρχηγός και να απευθύνεται σε κοινό που κινείται περισσότερο στον χώρο της κεντροαριστεράς παρά της κεντροδεξιάς. Τα θέματα διαφθοράς, εξάλλου, είναι ένα «γήπεδο» στο οποίο θέλει να «παίζει μπάλα» και το ΑΚΕΛ, και η παρουσία του Οδυσσέα Μιχαηλίδη, ο οποίος διεκδικεί ρόλο πρωταγωνιστή σε αυτά τα θέματα, φέρνει τα δύο στρατόπεδα σε μάχη διεκδίκησης πρωταγωνιστικού ρόλου. Και επειδή πριν από το 2028 προέχει η κάλπη των βουλευτικών εκλογών, το Άλμα είναι πλέον πολιτικός αντίπαλος.
Το μοντέλο Μαυρογιάννη των προεδρικών του 2023 θεωρείται για την Εζεκίας Παπαϊωάννου μια πετυχημένη συνταγή εκ του αποτελέσματος και είναι ξεκάθαρο πως πάνω σε αυτό θέλει να κινηθεί και για το 2028. Βασική προϋπόθεση σε αυτή την προοπτική είναι πως δεν υπάρχουν εκ των προτέρων δοσμένες λύσεις και, στην περίπτωση του Οδυσσέα Μιχαηλίδη, είναι σαφές εξαρχής πως η στόχευση είναι οι προεδρικές εκλογές με τον ίδιο υποψήφιο. Εάν η κάλπη των βουλευτικών εκλογών βγάλει ενισχυμένο το Άλμα, αυτό καθιστά τον ίδιο ισχυρό παίκτη για τη συνέχεια και για τις όποιες διεργασίες ενόψει 2028, ενώ ταυτόχρονα αποδυναμώνει τη θέση του ΑΚΕΛ σε αυτή την εξίσωση.
Εξάλλου, στο ΑΚΕΛ υποδεικνύουν –και όχι τυχαία, συχνά τελευταία– το γεγονός ότι ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης και το Άλμα δεν έχουν ακόμα ξεκινήσει ουσιαστική πολιτική δράση. Δεν είναι σαφείς και ξεκάθαρες οι θέσεις τους σε όλα τα κεφαλαιώδη ζητήματα. Από το Κυπριακό και την εξωτερική πολιτική μέχρι τα θέματα οικονομίας, δεν υπάρχει σαφής πολιτικός προσανατολισμός. Προς το παρόν εκφράζονται μόνο θέσεις για ζητήματα διαφθοράς, οι οποίες, ως επί το πλείστον, εξαντλούνται σε καταγγελτικό λόγο.
Αυτό, όμως, που διατυπώνεται έντονα ως ανησυχία είναι τα άτομα που θα περιβάλλουν τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη στην πολιτική του σταδιοδρομία. Τα πρώτα δείγματα γραφής δεν ήταν πλήρως κατατοπιστικά. Ήταν, ωστόσο, ενδεικτικά ώστε να δημιουργούν μια ανησυχία για συνύπαρξη ατόμων με αντιφατικές θέσεις, κάποιοι μάλιστα εξ αυτών με πλήρη διάσταση απόψεις από εκείνες που εκφράζουν την Αριστερά. Στην Εζεκίας Παπαΐωάννου, ενόχληση υπήρξε και για το δημόσιο φλερτ προς την Ειρήνη Χαραλαμπίδου και κυρίως τον Κώστα Κώστα.
Ειρήσθω εν παρόδω, ν ααναφέρουμε ότι ο Ανδρέας Μαυρογιάννης, σε τηλεοπτική του παρέμβαση την περασμένη βδομάδα στον ANT1, άφησε ανοικτή την προοπτική να είναι ξανά υποψήφιος, αν διαπιστώσει ότι χρειάζεται να το πράξει. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι προεξοφλείται και η στήριξη από το ΑΚΕΛ.
Ο στόχος του 22,3% και η πρωτιά
Η στόχευση του ΑΚΕΛ σε ποσοστά είναι διατυπωμένη ξεκάθαρα από την ηγεσία του κόμματος. Θέλουν ποσοστό πάνω από εκείνο των βουλευτικών του 2021, δηλαδή πάνω από 22,3%. Είναι εφικτός αυτός ο στόχος;
Στην Εζεκίας Παπαϊωάννου «διαβάζουν» και αναλύουν διάφορες δημοσκοπήσεις, είτε που έγιναν για λογαριασμό τους είτε που βλέπουν το φως της δημοσιότητας. Από αυτές καταλήγουν σε κάποια συμπεράσματα:
>> Το ΑΚΕΛ δείχνει να συγκρατεί δυνάμεις και να καταγράφει ποσοστά κοντά και γύρω στο 20%. Σε κάποιες περιπτώσεις και λίγο ψηλότερα. Αυτό, για την περίοδο που γίνονται οι έρευνες, είναι στοιχείο που μπορεί να δώσει προοπτική για επίτευξη του στόχου, έστω και για μικρή αύξηση εκλογικών ποσοστών.
>> Αυξημένη συσπείρωση που φτάνει το 70%, πολύ ψηλή για αυτή την εποχή. Αυτό ως στοιχείο μπορεί να περιορίζει την προοπτική για αυξημένα ποσοστά, όμως στην Εζεκίας Παπαϊωάννου εστιάζουν στο γεγονός ότι η ψήφος προς το ΑΚΕΛ χαρακτηρίζεται από τις έρευνες ως «σκληρή ψήφος», δηλαδή υπάρχει βεβαιότητα στην επιλογή των ψηφοφόρων. Το δεδομένο αυτό δημιουργεί καλή βάση για την πορεία προς την κάλπη των βουλευτικών εκλογών.
>> Διαπιστώνεται τάση επιστροφής μιας μικρής μερίδας αποστασιοποιημένων ψηφοφόρων του κόμματος και αυτό δίνει προοπτική ανόδου των ποσοστών. Σε αυτή τη δεξαμενή επενδύει και στοχεύει πλέον η ηγεσία του ΑΚΕΛ. Η πεποίθηση είναι πως οι απώλειες που κατέγραφε διαδοχικά τα τελευταία χρόνια το κόμμα της Αριστεράς προέρχονταν από ψηφοφόρους που έμεναν στην αποχή και δεν προσχώρησαν σε άλλο κομματικό χώρο. Παραμένουν ιδεολογικά στον χώρο της προοδευτικής Αριστεράς και κινητοποιούνται συνήθως στις προεδρικές εκλογές. Αυτό εξηγεί εν μέρει και το γεγονός ότι στις προεδρικές εκλογές ο υποψήφιος που υποστηρίζει το κόμμα καταγράφει ψηλότερα ποσοστά από εκείνα του κόμματος.
>> Διαπιστώνεται επίσης ότι οι απώλειες τόσο προς το Άλμα όσο και προς το Βολτ–δύο πολιτικές δυνάμεις για τις οποίες υπήρχε ανησυχία– είναι ελεγχόμενες και σε μικρό ποσοστό. Τουλάχιστον αυτό δείχνουν οι μέχρι τώρα δημοσκοπήσεις.
>> Τα προβλήματα που φαίνεται να έχει ο ΔΗΣΥ και η πίεση που του ασκείται από πλευράς ΕΛΑΜ διανοίγουν την προοπτική ακόμα και για πρωτιά στις εκλογές, εξέλιξη που δημιουργεί προοπτική ευνοϊκής για το ΑΚΕΛ ανατροπής. Παρ’ όλα αυτά, η πρώτη θέση δεν εκφράζεται επίσημα ως εκλογικός στόχος, καθώς το διάστημα μέχρι τις εκλογές είναι μεγάλο και ενδεχομένως αυτό να λειτουργήσει συσπειρωτικά για τον ΔΗΣΥ, ο οποίος στη συγκυρία αυτή καταγράφει πολύ χαμηλή συσπείρωση.
>> Η αντίληψη που υπάρχει στην κοινωνία για το ΑΚΕΛ είναι ότι ξεκάθαρα αποτελεί το κατεξοχήν κόμμα αντιπολίτευσης, στοιχείο που ανταποκρίνεται και στην εικόνα πολιτικής που θέλει η ηγεσία του να εκπέμπει.
>> Η εικόνα του ΓΓ του ΑΚΕΛ, Στέφανου Στεφάνου, παρουσιάζεται βελτιωμένη στις διάφορες έρευνες, στοιχείο που επίσης λειτουργεί θετικά στην εικόνα και την προσπάθεια που γίνεται.
>> Με βάση τον εκλογικό προγραμματισμό, το ΑΚΕΛ θα έχει φέτος τα ψηφοδέλτια δύο μήνες νωρίτερα από τις βουλευτικές εκλογές του 2021, δίνοντάς του δυνατότητα μεγαλύτερης διάρκειας προεκλογικής περιόδου. Ταυτόχρονα, δίνει τη δυνατότητα να γνωρίσει ο κόσμος τους υποψηφίους. Για το ΑΚΕΛ, όπως και για τα υπόλοιπα κόμματα, οι υποψήφιοι στο ψηφοδέλτιο είναι καθοριστικής σημασίας σε μια εποχή όπου τα πρόσωπα φαίνεται να υπερισχύουν των πολιτικών ως κριτήριο επιλογής στην κάλπη.
>> Η ανάδειξη της κοινωνικής ατζέντας ως βασικός άξονας πολιτικής, με θέματα όπως την ακρίβεια, το κόστος ζωής, την ενέργεια και άλλα ζητήματα καθημερινότητας, εκτιμάται ότι έχει απήχηση και αυτός θα είναι και ο βασικός άξονας πολιτικής και τη προεκλογικής του κόμματος.
Το ναρκοπέδιο στην πορεία – Η Ειρήνη, ο Κώστας και η επόμενη μέρα
Η συνεδρία της Κεντρικής Επιτροπής του ΑΚΕΛ το περασμένο Σάββατο χάραξε ουσιαστικά την πορεία προς τις βουλευτικές εκλογές και ταυτόχρονα άνοιξε κεφάλαια που αποτελούν «καυτή πατάτα» στα χέρια της ηγεσίας. Η απόφαση για τις εξαιρέσεις ουσιαστικά φέρνει το κόμμα στο «δια ταύτα» με μια σειρά ζητημάτων που εγείρονται:
Τι σημαίνει απώλεια της Ειρήνης Χαραλαμπίδου και του Κώστα Κώστα από το ψηφοδέλτιο του κόμματος; Οι πρώτες αντιδράσεις από τον κόσμο του ΑΚΕΛ, με βάση όσα ακούγονται και γράφονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είναι αρκετά έντονες. Ο Κώστας Κώστα εξέφρασε ήδη από την επομένη της συνεδρίας της Κεντρικής Επιτροπής την απογοήτευσή του με μακροσκελή ανάρτηση. Πληροφορίες από το περιβάλλον του Λεμεσιανού βουλευτή αναφέρουν πως ο ίδιος ήλπιζε, ακόμα και την υστάτη, ότι μπορούσαν τα δεδομένα να ήταν διαφορετικά για τον ίδιο στην Κεντρική Επιτροπή. Είτε το ανώτατο καθοδηγητικό όργανο να έδινε και σε αυτόν εξαίρεση ως επιπλέον επιλογή –δηλαδή να έδινε εξαίρεση σε τρεις αντί σε δύο– είτε τελικά η απόφαση να ήταν να μη γίνει χρήση της πρόνοιας του καταστατικού για εξαιρέσεις. Οπότε, σε αυτή την περίπτωση, δεν θα νομιμοποιείτο ούτε ο ίδιος ούτε οποιοσδήποτε άλλος να ζητήσει εξαίρεση.
Τελικά, η απόφαση ήταν εξαίρεση μόνο για δύο, και λήφθηκε στη βάση εισήγησης του Πολιτικού Γραφείου. Παρόλο που τέθηκε προς συζήτηση κατά πόσο ο Κώστας Κώστα ενέπιπτε στην έννοια «πολιτικός πυρήνας» που αναφέρεται στο καταστατικό για δικαίωμα εξαίρεσης –και αποφασίστηκε ομόφωνα ότι δεν εμπίπτει–, αυτό δεν ήταν αρκετό για να διαγράψει την απογοήτευσή του. Υπάρχει επίσης η θέση από ορισμένους πως, από τη στιγμή που υπήρχε εισήγηση από το Πολιτικό Γραφείο για τους Γιώργο Λουκαΐδη και Άριστο Δαμιανού, δεν υπήρχε περίπτωση η Κεντρική Επιτροπή να αποφάσιζε κάτι διαφορετικό.
>> Τι θα κάνει ο Κώστας;
Τα επόμενα βήματα για τον Λεμεσιανό βουλευτή του ΑΚΕΛ δεν είναι ξεκάθαρα. Ο ίδιος είχε δηλώσει πριν από την απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής πως δεν έχει πρόθεση να είναι υποψήφιος βουλευτής με άλλο κόμμα. Από την άλλη, είναι δεδομένη η απογοήτευσή του με την ηγεσία. Άρα, ποιο θα είναι το μέλλον του; Αυτό που προκύπτει από την Εζεκίας Παπαϊωάννου είναι ότι θα γίνει προσπάθεια να ικανοποιηθεί μέσω κάποιου κομματικού πόστου που θα του προταθεί. Αξιολογούνται διάφορες επιλογές και εκτιμάται ότι θα επιχειρηθεί «καλόπιασμά» του.
Ο Κώστας Κώστα ήταν πρώτος σε σταυρούς προτίμησης το 2021, λαμβάνοντας 6.212. Δεύτερος ήταν ο Άντρος Καυκαλιάς με 5.838 ψήφους, ο οποίος επίσης δεν θα είναι στο ψηφοδέλτιο του ΑΚΕΛ στις επερχόμενες εκλογές. Οι δύο τους ήταν επίσης πρώτοι, αλλά με αντίστροφη σειρά, και το 2016: τότε ο Καυκαλιάς είχε πάρει 6.447 σταυρούς, έναντι 6.395 του Κώστα. Το γεγονός ότι ούτε ο ένας ούτε ο άλλος θα είναι στο ψηφοδέλτιο του κόμματος είναι απώλεια. Αν το κενό που αφήνουν δεν καλυφθεί από κάποια ή κάποιες άλλες προσωπικότητες, θα υπάρξει ζήτημα.
Στην περίπτωση του Καυκαλιά, η μη συμμετοχή στο ψηφοδέλτιο ήταν και δική του επιλογή, πέραν του ότι συμπλήρωσε τρεις θητείες. Μετακομίζει, μάλλον, στην Επαρχιακή Επιτροπή Λεμεσού. Η περίπτωση, όμως, του Κώστα είναι διαφορετική και, αν η ηγεσία του κόμματος δεν βρει τρόπο να εκτονώσει τη δυσαρέσκειά του, θα έχει πρόβλημα.
>> Της Ειρήνης τα δύσκολα
Η περίπτωση της Ειρήνης Χαραλαμπίδου είναι ακόμη πιο δύσκολη. Ήταν η δημοφιλέστερη βουλευτής του ΑΚΕΛ τις δύο τελευταίες πενταετίες. Το 2016 είχε πάρει 16.847 σταυρούς προτίμησης και ήταν πρώτη με διαφορά. Τότε, ο Στέφανος Στεφάνου, ως εκπρόσωπος Τύπου του κόμματος, ήταν δεύτερος με 13.139, ενώ ο Άριστος Δαμιανού είχε λάβει 12.985 και ο Γιώργος Λουκαΐδης 11.125. Στις προηγούμενες βουλευτικές του 2021, η Ειρήνη Χαραλαμπίδου ήταν και πάλι πρώτη σε σταυρούς προτίμησης, λαμβάνοντας 14.009, ενώ ο Στέφανος Στεφάνου –και τότε εκπρόσωπος Τύπου– έλαβε 11.273, ο Άριστος Δαμιανού 10.417 και ο Γιώργος Λουκαΐδης 9.519.
Οι ψήφοι αυτοί δεν είναι στο σύνολό τους «ιδιοκτησία» της. Κάποιοι εξ αυτών όμως είναι προσωπικοί, και αν η συνεργασία του ΑΚΕΛ με την Ειρήνη Χαραλαμπίδου δεν συνεχιστεί, το πιθανότερο είναι ότι θα την έχει απέναντί του. Αυτό σημαίνει κόστος. Σε ποιο βαθμό θα είναι το κόστος δεν μπορεί κανείς να το προβλέψει· ωστόσο σίγουρα η Εζεκίας Παπαϊωάννου θα προτιμούσε την Ειρήνη Χαραλαμπίδου δίπλα της στις βουλευτικές εκλογές και όχι απέναντί της. Για πολλούς, βέβαια, αυτό δεν κατέστη σαφές προς την ίδια από τη στιγμή που βγαίνει από το ψηφοδέλτιο, παρόλο που, με βάση το καταστατικό, έχει συμπληρώσει το όριο θητειών.
Ο διάλογος μεταξύ της Ειρήνης Χαραλαμπίδου και του Στέφανου Στεφάνου είναι ακόμη ανοικτός, όμως η εκτίμηση που υπάρχει είναι ότι σύντομα οι δρόμοι τους χωρίζουν. Το πλαίσιο της πρότασης του ΑΚΕΛ προς την Ειρήνη Χαραλαμπίδου είναι η δημιουργία παρατηρητηρίου για τη διαφθορά. Παρόλο που η πρόταση είναι ανοικτή και της αφήνει περιθώριο να βάλει τις δικές της «πινελιές» στο πώς θα ήθελε να διαμορφωθεί αυτή η συνεργασία, δεν φαίνεται να την ικανοποιεί και, ως εκ τούτου, το πιθανότερο είναι να χωρίσουν οι δρόμοι τους.
Το ερώτημα για το πολιτικό μέλλον της Ειρήνης Χαραλαμπίδου παραμένει. Δεδομένη είναι η πρόταση από το ΔΗΚΟ και οι ανοικτές πόρτες από το Άλμα. Φαίνεται, όμως, ότι η απόφαση δεν είναι εύκολη, καθώς δεν αρκεί για την ίδια η προοπτική επαναδιεκδίκησης κοινοβουλευτικής έδρας μέσα από άλλο κομματικό σχηματισμό. Από την άλλη, παρά τις διαφωνίες με την ηγεσία και την απογοήτευση που δηλώνει για τη στάση απέναντί της, δεν θέλει να διαταράξει τις σχέσεις της με την Αριστερά. Συνεπώς, και αυτό είναι δεδομένο που μπαίνει στην εξίσωση, δημιουργώντας τελικά γρίφο δύσκολα επιλύσιμο ακόμη και για την ίδια. Ως εκ τούτου, οι όποιες ανακοινώσεις μετατίθενται σε βάθος χρόνου.
