Ερωτήματα σε σχέση με την επιλογή από την Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας (ΕΔΥ) των τεσσάρων ονομάτων που ανακοινώθηκαν προχθές για διορισμό σε θέσεις Γενικών Διευθυντών υπουργείων, έθεσαν σήμερα βουλευτές μέλη της Επιτροπής Θεσμών, κάνοντας, μάλιστα λόγο για πρόσωπα «στενά συνδεδεμένα με το Προεδρικό». Το θέμα τέθηκε με αφορμή την παρουσίαση των πεπραγμένων της ΕΔΥ για το 2024, μία χρονιά που -όπως ανέφερε ο Πρόεδρος της ΕΔΥ, Γεώργιος Παπαγεωργίου-, σημαδεύτηκε από τη μεταρρύθμιση της δημόσιας υπηρεσίας και την εισαγωγή του νέου συστήματος αξιολόγησης.
Στη διάρκεια της συζήτησης ενώπιον της Επιτροπής, ο Πρόεδρος της ΕΔΥ, αρχικά απαντώντας σε σχόλιο του βουλευτή του ΔΗΚΟ Ζαχαρία Κουλία για εκτόξευση του κρατικού μισθολογίου, είπε πως η δημόσια υπηρεσία παρουσιάζει μία σταθερότητα, με τους δημόσιους υπαλλήλους να ανέρχονται γύρω στις 15.500. Σε αυτό τον αριθμό, ξεκαθάρισε, δεν περιλαμβάνονται οι κρατικοί αξιωματούχοι, οι έκτακτοι κλπ.
Περαιτέρω, αναφερόμενος στη μεταρρύθμιση, είπε πως «αν νομίζουμε ότι μεταρρυθμίσαμε τη δημόσια υπηρεσία επειδή έχουμε εντάξει κάποιες ιδέες μοντέρνες, απατόμαστε». Συνέχισε λέγοντας πως το 2024 και σε συνέχεια και το 2025 παρουσιάστηκε μία ύφεση σε θέσεις προαγωγής κι αυτό όπως είπε οφείλεται στο γεγονός ότι τα σχέδια υπηρεσίας εγκρίθηκαν σε δύο δόσεις.
Ο κ. Παπαγεωργίου, ανέφερε πως η μεταρρύθμιση της δημόσιας υπηρεσίας, όπως τη χαρακτηρίζουμε είναι ουσιαστικά μεταρρύθμιση του τρόπου πλήρωσης κάποιων θέσεων και έχει τρεις άξονες:
- Καθορισμένα κριτήρια με συγκεκριμένες βαρύτητες σε όλες τις διαδικασίες
- Εξεταστικά κέντρα για πλήρωση ανώτερων και ανώτατων θέσεων
- Νέο σύστημα αξιολόγησης της απόδοσης των δημόσιων υπαλλήλων.
Για θέση προαγωγής, όπως είπε, «δεν υπάρχει προφορική εξέταση και η ΕΔΥ δεν έχει δυνατότητα να καθορίσει ποιος παίρνει την προαγωγή. Την ευθύνη αυτή ουσιαστικά την έχει ο διευθυντής του τμήματος ο οποίος επιλέγει με βάση τα προσόντα».
Ο κ. Παπαγεωργίου εξήγησε πως περνούμε στην εποχή που λαμβάνεται υπόψη ποιος έχει τις δεξιότητες και τις ικανότητες και όχι ποιος έχει τις γνώσεις.
Τα εξεταστικά κέντρα όπως είπε, «μπορεί να είναι φορείς από το δημόσιο ή και τον ιδιωτικό τομέα. Ενώπιον της ΕΔΥ τίθεται ο τριπλάσιος αριθμός των υπό πλήρωση θέσεων στην ΕΔΥ για προφορική εξέταση (π.χ. οι 30 πρώτοι για 10 θέσεις) και η Επιτροπή τους μοριοδοτεί με βάση τα κριτήρια. Η αξιολόγηση των υποψηφίων από το Εξεταστικό Κέντρο έχει τη μεγαλύτερη βαρύτητα από τα κριτήρια ενώπιον της ΕΔΥ».
Πλήρωση τεσσάρων θέσεων Γενικού Διευθυντή – Τι έπεται εντός του 2025
Όσον αφορά τις δράσεις της ΕΔΥ για εφαρμογή της μεταρρύθμισης εντός του 2025, σύμφωνα με τον κ. Παπαγεωργίου, περιλαμβάνονται τα ακόλουθα:
- Ολοκλήρωση Συμβάσεων για διοργάνωση Εξεταστικού Κέντρου για την πλήρωση των θέσεων Γενικού Διευθυντή, Υπουργικό Συμβούλιο, Διευθυντή Τελωνείων, Διευθυντή Ηλεκτρομηχανολογικών Υπηρεσιών και Διευθυντή Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών.
- Βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία αξιολόγησης των υποψηφίων που υπέβαλαν αίτηση για θέσεις Διατμηματικής Προαγωγής και για τις θέσεις Πρέσβη, Εξωτερικές Υπηρεσίες.
- Αναμένεται η προκήρυξη Διαγωνισμού για πλήρωση των θέσεων Επάρχου και Διευθυντή Ταχυδρομικών Υπηρεσιών.
- Ετοιμάζονται έγγραφα προσφορών για ανάθεση της διοργάνωσης Εξεταστικού Κέντρου για πλήρωση διευθυντικών και μεσοδιευθυντικών θέσεων.
Όπως είπε, έχουν ήδη πληρωθεί τέσσερεις θέσεις Γενικού Διευθυντή υπουργείων με βάση αυτό το σύστημα, ενώ θα τρέξουν σύντομα οι εξετάσεις για διατμηματικές προαγωγές στις 15 Νοεμβρίου 2025.
Σε σχόλιο του Ζαχαρία Κουλία ότι οι Γενικοί Διευθυντές είναι ευθύνη της ΕΔΥ και πως το 95% προέρχονται από το δημόσιο, ο κ. Παπαγεωργίου απάντησε λέγοντας πως η τελευταία απόφαση της ΕΔΥ περιλαμβάνει δύο άτομα που προέρχονται από το δημόσιο και δύο από τον ιδιωτικό τομέα.
Όπως συμπλήρωσε, πρόκειται για διορισμούς που δεν ολοκληρώθηκαν ακόμη καθώς η τελική επικύρωση θα πραγματοποιηθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο (στις 1.12.2025).
Ατταλίδου: «Το όλο σύστημα πάσχει» – Διορίστηκαν στενά συνδεδεμένα πρόσωπα με το Προεδρικό
Σε παρέμβασή της η βουλευτής Αλεξάνδρα Ατταλίδου, τόνισε πως «το όλο σύστημα πάσχει, δεν υπάρχουν αντικειμενικά κριτήρια». Αναφερόμενη στους τελευταίους διορισμούς, διερωτήθηκε εάν διορίστηκαν με αντικειμενικά κριτήρια, λέγοντας πως εκείνοι που είναι από τον ιδιωτικό τομέα ή και άλλοι είναι στενά συνδεδεμένα πρόσωπα με άλλα πολιτικά πρόσωπα, με την βουλευτή του ΑΚΕΛ Ειρήνη Χαραλαμπίδου να παρεμβαίνει προσθέτοντας πως σχετίζονται «με το Προεδρικό». Η κ. Ατταλίδου συνέχισε ρωτώντας εάν ήταν πράγματι πρώτοι στις εξετάσεις και τον Πρόεδρο της ΕΔΥ να απαντά πως «τα αποτελέσματα και οι βαθμολογίες έχουν δημοσιοποιηθεί». «Δεν μπορούμε να πούμε κάτι άλλο», πρόσθεσε, «γιατί πρόκειται για προσωπικά δεδομένα».
Συνεχίζοντας την παρουσίαση των πεπραγμένων, ο Πρόεδρος της ΕΔΥ αναφέρθηκε στο νέο σύστημα αξιολόγησης. Όπως είπε η αξιολόγηση στην κλίμακα 0-10 εφαρμόζεται σε υπαλλήλους σε θέσεις με μισθολογική κλίμακα κάτω από την Κλ. Α13(ii). Για τις θέσεις Α13(ii) και άνω, η αξιολόγηση δεν είναι αριθμητική, γίνεται μόνο για σκοπούς ανάπτυξης των ικανοτήτων τους και δεν υποβάλλεται στην ΕΔΥ. Παράλληλα, είπε, προβλέπεται η ανώνυμη αξιολόγηση των Προϊσταμένων, για την οποία όμως δεν έχει αρμοδιότητα η Επιτροπή.
Ο κ. Παπαγεωργίου ανέφερε πως ο ρόλος της ΕΔΥ εστιάζεται στο να εποπτεύει το σύστημα, να προχωρεί στο να κατονομάζει και να δημοσιοποιεί τα κακώς έχοντα (name and shame) για τις υπηρεσίες που δεν γίνονται σωστά οι αξιολογήσεις και, τέλος, να υποβάλλει εισηγήσεις.
Διορίστηκε ο 25ος στις εξετάσεις, ενώ οι πρωτεύσαντες όχι
Σε παρέμβασή της η Ειρήνη Χαραλαμπίδου, τόνισε πως και σήμερα είναι όλοι εξαίρετοι. «Αυτοί που σκοτώνουν παιδιά μέσα στους δρόμους για παράδειγμα στο ΤΟΜ είναι αυτοί που έχουν κλίμακες που δεν περνούν από αξιολόγηση», είπε χαρακτηριστικά.
Περαιτέρω, ανέφερε πως φτάνουν κοντά της πολλές καταγγελίες για την αντικειμενικότητα της κρίσης της ΕΔΥ. Όπως είπε, υπάρχουν καταγγελίες πως ένα άτομο από 25ο στις εξετάσεις, μετά την προφορική εξέταση στην ΕΔΥ ανέβηκε πολλές θέσεις και τελικά διορίστηκε.
Ο κ. Παπαγεωργίου απάντησε πως τα κριτήρια που έχουν πλέον τεθεί είναι πολύ αντικειμενικά και αξιοκρατικά και πως ένας που είναι πιο κάτω στη βαθμολογία στις εξετάσεις, μπορεί να ανέβει θέσεις αν πάρει μονάδες από άλλα κριτήρια.
Εξήγησε πως ο τρόπος που πληρώνονται οι θέσεις χωρίζονται σε δύο κατηγορίες. Για παράδειγμα, είπε, στις χώρες του νότου, όπου δεν έχουν εμπιστοσύνη στους θεσμούς και έχουν αντικειμενικά κριτήρια όπως είναι εξετάσεις και στις χώρες που είναι πιο προχωρημένες όπως οι σκανδιναβικές ή η Ολλανδία, όπου στηρίζονται σε αξιοκρατικά κριτήρια με βάση το ποιος είναι ο πιο κατάλληλος.
«Δεν σημαίνει ότι ένας που πρώτευσε στις εξετάσεις είναι ο καλύτερος διπλωμάτης. Εμείς έχουμε παντρέψει το σύστημα και είπαμε ότι για τις ανώτερες θέσεις έχουν εισαχθεί στο σύστημα διατάξεις που δοκιμάζουν τους υποψήφιους στις ικανότητες και τις δεξιότητες και όχι μόνο στις γνώσεις», πρόσθεσε.
Ο κ. Παπαγεωργίου σημείωσε πως η δική του εκτίμηση είναι ότι στο ζήτημα της πλήρωσης των θέσεων και των διορισμών έχει γίνει μια πραγματική τομή, ενώ στο θέμα της αξιολόγησης υπάρχει μια απογοήτευση. Τόνισε όμως, προς τους βουλευτές, πως η μεταρρύθμιση θα πρέπει να στηριχθεί και πως «είναι κρίμα να πάμε πίσω».
«Δεν άλλαξαν οι νοοτροπίες» – Όλοι εξαίρετοι στην Επαρχιακή Διοίκηση Αμμοχώστου
Όσον αφορά το σύστημα αξιολόγησης, όπως είπε έγινε ένα βήμα προς τα πίσω, ενώ έκρουσε το καμπανάκι του κινδύνου λέγοντας πως αν συνεχιστεί η ίδια τακτική είναι βέβαιο πως θα φτάσουμε στο σημείο πριν την εφαρμογή της μεταρρύθμισης για τη Δημόσια Υπηρεσία, με όλους τους υπαλλήλους να αξιολογούνται κοντά στο άριστα 10.
Ο κ. Παπαγεωργίου σημείωσε πως δυστυχώς δεν αλλάξαμε νοοτροπία και συνεπώς έχουμε φτάσει στο σημείο, το 2024 ο μέσος όρος βαθμολογίας των δημοσίων υπαλλήλων να ανέλθει στο 9,01 με άριστα το 10. Πριν την εφαρμογή του νέου τρόπου αξιολόγησης δηλαδή πριν από το 2022, ο μέσος όρος βρισκόταν στο 9,98, ενώ το 2023 ο μέσος όρος είχε πέσει στο 8,74.
Όπως επεσήμανε, είναι ευθύνη των Γενικών Διευθυντών, των Διευθυντών των Τμημάτων και των Προϊσταμένων να εφαρμόσουν ένα πιο αξιοκρατικό σύστημα αξιολόγησης.
Όπως είπε, μόνο μικρός αριθμός φορέων αξιολόγησης εξακολούθησαν να λειτουργούν με σεβασμό στο πνεύμα και το γράμμα του νέου Συστήματος, ενώ πολύ μεγαλύτερος αριθμός φορέων αξιολόγησης εξακολουθούν να εφαρμόζουν το Σύστημα με πλήρη απόκλιση προς τος διατάξεις του, παραβαίνοντας κατάφωρα τόσο το γράμμα όσο και το πνεύμα του Συστήματος.
Μέσα στο πλαίσιο του ρόλου της ΕΔΥ για «name and shame», ο κ. Παπαγεωργίου αναφέρθηκε στις περιπτώσεις των υπηρεσιών που λειτούργησαν αρνητικά αλλά και σε αυτές που λειτούργησαν θετικά. Όπως είπε, στην Επαρχιακή Διοίκηση Αμμοχώστου, ο μέσος όρος βαθμολογίας των υπαλλήλων από 8,71 το 2023 πήγε στο 10 το 2024, στο Τμήμα Φυλακών από 7,66 το 2023 στο 8,32 το 2024, στο Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας από 7,58 το 2023 στο 8,45 το 2024 και στη Δικαστική Υπηρεσία από 9,14 το 2023 στο 9,55 το 2024. Από την άλλη, στο Υφυπουργείο Ναυτιλίας, η κατάσταση βελτιώθηκε καθώς ο μέσος όρος βαθμολογίας από 9,73 το 2023 κατέβηκε στο 8,62 το 2024 και στην Υπηρεσία Πληροφοριών από 9,13 το 2023 έπεσε στο 8,48 το 2024.
Όπως είπε, «παρουσιάζονται συμπτώματα που παραπέμπουν σε παρωχημένες ισοπεδωτικές νοοτροπίες. Οι αξιολογητές θα πρέπει να τύχουν εντατικότερης και επαναλαμβανόμενης εκπαίδευσης. Πρέπει να απαιτηθεί η τήρηση χρονοδιαγράμματος/ημερολογίου από τους αξιολογούντες και να υπάρχει καλύτερη και πληρέστερη ενημέρωση των δημοσίων υπαλλήλων με στόχο την κατανόηση του νέου συστήματος.
Προσφυγές κατά αποφάσεων της ΕΔΥ
Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ανδρέας Πασιουρτίδης, με τη σειρά του είπε πως «δεν μπορείς να ελέγξεις την υποκειμενική άποψη του προϊστάμενου. Δεν υπάρχουν αντικειμενικά μετρήσιμα κριτήρια». Έθεσε παράλληλα το ερώτημα πόσες προσφυγές που γίνονται ενάντια στις αποφάσεις της ΕΔΥ επιτυγχάνουν, με τον Πρόεδρο της ΕΔΥ να απαντά λέγοντας πως «το 2024 είχαμε λιγότερες προσφυγές από προηγούμενα χρόνια, το 75% των αποφάσεων επικυρώθηκαν, ενώ ένα 20% (15 αποφάσεις) ήταν ακυρωτικές. Για θέσεις πρώτου διορισμού πήραμε δεκάδες αποφάσεις και τα τελευταία χρόνια είχαμε μόνο μια ακυρωτική απόφαση».
