Δέκα περίπου μήνες μετά την εφαρμογή της μεγαλύτερης μεταρρύθμισης στην ιστορία της κυπριακής Τοπικής Αυτοδιοίκησης, οι πολίτες εμφανίζονται διχασμένοι. Σύμφωνα με παγκύπρια έρευνα που διενήργησε η IMR/Πανεπιστήμιο Λευκωσίας™ για λογαριασμό του Oxygen for Democracy τον Απρίλιο του 2025 και παρουσιάστηκε στο πλαίσιο του Cyprus Forum Cities, αν και η πλειοψηφία αναγνωρίζει την ανάγκη αλλαγών, επικρατεί κλίμα δυσαρέσκειας τόσο για τον τρόπο εφαρμογής της μεταρρύθμισης όσο και για τις συνέπειές της.
Έλλειψη διαβούλευσης και υπερβολικοί διορισμοί
Η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών (87%) θεωρεί ότι δεν υπήρξε ουσιαστική διαβούλευση πριν την υλοποίηση της μεταρρύθμισης, ενώ 70% εκτιμά πως ο αριθμός των αξιωματούχων (όπως Αντιδήμαρχοι και Δημοτικοί Σύμβουλοι) είναι υπερβολικά μεγάλος.
Επιπλέον, το 64% δηλώνει πως η μεταρρύθμιση δεν ήταν επαρκώς προετοιμασμένη, γεγονός που αποδεικνύεται και από την ανάγκη τροποποιητικών νομοσχεδίων μόλις λίγους μήνες μετά την εφαρμογή της.
Περιορισμένη ικανοποίηση, αυξημένα προβλήματα
Μόλις 26% δηλώνει πολύ ή αρκετά ικανοποιημένο με τον τρόπο εφαρμογής της μεταρρύθμισης, ενώ σχεδόν 6 στους 10 πολίτες διαφωνούν με τη νέα σύνθεση και τον αριθμό των νέων οντοτήτων (20 δήμοι, 30 κοινότητες και 5 Επαρχιακοί Οργανισμοί Αυτοδιοίκησης).
Τα βασικά προβλήματα που εντοπίζουν οι πολίτες ως συνέπεια της μεταρρύθμισης είναι το αυξημένο οικονομικό κόστος (47%), η αύξηση θέσεων εξουσίας χωρίς ουσιαστική ανάγκη (34%), η γραφειοκρατία (25%), η καθυστέρηση έργων (23%) και οι ανισότητες ανάμεσα στις περιοχές (16%).
Αμφίσημη εικόνα για τα οφέλη
Παρά την κριτική, σχεδόν οι μισοί πολίτες (41%) αναγνωρίζουν ότι η μεταρρύθμιση είχε και θετικά στοιχεία, κυρίως τη βελτίωση της εξυπηρέτησης των πολιτών και τη συνεργασία ανάμεσα σε δήμους και κοινότητες.
Το 61% πιστεύει ότι η μεταρρύθμιση ήταν τελικά προς όφελος των πολιτών, με το ποσοστό να είναι υψηλότερο μεταξύ των γυναικών και των ηλικιακών ομάδων 18-24 και 65+.
Ζητήματα διαφάνειας και συμμετοχής
Μόνο το 27% των ερωτηθέντων θεωρεί πως υπάρχει επαρκής διαφάνεια στις αποφάσεις των Δημοτικών Συμβουλίων. Επιπλέον, αν και το 44% δηλώνει ότι μπορεί να συμμετέχει εύκολα στις διαδικασίες του Δήμου/Κοινότητας του, το ποσοστό αυτό είναι σαφώς υψηλότερο σε αγροτικές περιοχές (60%).
Οι προτεραιότητες των πολιτών
Σύμφωνα με την έρευνα, οι πολίτες επιθυμούν οι τοπικές αρχές να δώσουν προτεραιότητα σε τρεις βασικούς τομείς:
- Κατασκευή/βελτίωση δρόμων και πεζοδρομίων (26%)
- Επίλυση του κυκλοφοριακού προβλήματος (20%)
- Ανάπτυξη περισσότερων χώρων πρασίνου (19%)
Τα τρία σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα είναι:
- Η καθαριότητα (37%)
- Η κατάσταση δρόμων και πεζοδρομίων (33%)
- Το κυκλοφοριακό (24%)
Συγκρατημένη αισιοδοξία
Παρά τις ενστάσεις, 7 στους 10 πολίτες διατηρούν θετική ή μάλλον θετική εικόνα για τον Δήμο ή την Κοινότητά τους. Ωστόσο, η εικόνα για τους Επαρχιακούς Οργανισμούς Αυτοδιοίκησης είναι πιο ουδέτερη, με μόλις τους μισούς να εκφράζουν θετική γνώμη.
Από τα ευρήματα της έρευνας αλλά και από τη γενικότερη συζήτηση που έγινε στο πλαίσιο του συνεδρίου, είναι ξεκάθαρο πως η μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης παραμένει ένα ανοιχτό στοίχημα. Η δημόσια αποδοχή της εξαρτάται πλέον από την ικανότητα των τοπικών αρχών αλλά και του κράτους να αποδείξουν ότι μπορούν να λειτουργήσουν αποτελεσματικά, με διαφάνεια και σε άμεση επαφή με τις ανάγκες των πολιτών.
