Με στόχο τη δημιουργία ενός πιο ανταγωνιστικού, βιώσιμου και ενεργειακά αποδοτικού πρωτογενούς τομέα, το υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος (ΥΓΑΑΠ) προχωρά στην προκήρυξη του «Μεγάλου Επενδυτικού Μέτρου» του Στρατηγικού Σχεδίου της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) για την περίοδο 2023-2027. Η προκήρυξη, συνολικού ύψους €67,5 εκατ., αποτελεί προϊόν ευρείας διαβούλευσης με αγρότες και αγρότισσες από όλους τους παραγωγικούς κλάδους, με σκοπό να ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και να προωθεί την αναδιάρθρωση του γεωργικού τομέα.
Το νέο πακέτο επενδυτικών μέτρων, με προϋπολογισμό €60 εκατ., αποσκοπεί στη στήριξη μεγάλων αγροτικών επενδύσεων έως και €400.000 ανά έργο, με δυνατότητα πρόσθετων επιχορηγήσεων για στοχευμένες δράσεις και μέχρι €600.000 για νέους γεωργούς. Ταυτόχρονα, προκηρύσσεται η ειδική παρέμβαση για την ενίσχυση της πρώτης εγκατάστασης νέων γεωργών, με προϋπολογισμό €7,5 εκατ., η οποία αποσκοπεί στην ηλικιακή αναδιάρθρωση του αγροτικού πληθυσμού.
Μια από τις βασικές καινοτομίες του νέου Επενδυτικού Μέτρου είναι η στοχευμένη κατανομή του προϋπολογισμού ανά γεωργικό κλάδο. Κάθε τομέας λαμβάνει ξεχωριστή μοριοδότηση και ποσοστό ενίσχυσης, διασφαλίζοντας την ισόρροπη στήριξη όλων των αγροτών και την επίτευξη των στόχων της στρατηγικής. Ο προϋπολογισμός επιμερίζεται σε 10 προτεραιότητες, από την αιγοπροβατοτροφία και τα σιτηρά μέχρι την αμπελουργία, τα φωτοβολταϊκά και τα συστήματα προστασίας καλλιεργειών.
Το νέο σχέδιο χαρακτηρίζεται από σημαντικές αλλαγές σε σχέση με προηγούμενες αντίστοιχες προκηρύξεις. Μεταξύ αυτών:
>> Επιτάχυνση και απλοποίηση των αδειοδοτήσεων, σε συνεργασία με τις αρμόδιες Αρχές, ώστε να μειωθεί η γραφειοκρατία και να επιταχυνθεί η υλοποίηση των επενδύσεων.
>> Απλουστευμένες διαδικασίες κόστους και ειδικοί όροι για περιβαλλοντικά έργα.
>> Υποχρέωση ορθολογικής χρήσης νερού, με εφαρμογή έξυπνων συστημάτων άρδευσης σε μεγάλες φυτείες.
>> Δικαιούχοι συμμετοχής στις παρεμβάσεις είναι μόνο εγγεγραμμένοι γεωργοί στο Μητρώο Γεωργών και Γεωργικών Εκμεταλλεύσεων.
>> Ο προϋπολογισμός της προκήρυξης κατανέμεται ανά προτεραιότητα ώστε να υλοποιηθούν βασικές επιδιώξεις της νέας Στρατηγικής καθώς επίσης και η δυνατότητα έγκρισης των καλύτερων αιτήσεων ανά ομάδα κλάδου παραγωγής.
>> Η κάθε προτεραιότητα έχει δική της σχετική μοριοδότηση ώστε να εγκρίνονται αγρότες/ αγρότισσες σε όλες τις προτεραιότητες.
Ιδιαίτερη σημασία δίνεται και στην ενίσχυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Σε συνεργασία με την ΑΗΚ, για πρώτη φορά οι αγρότες μπορούν να προχωρήσουν στην εγκατάσταση φωτοβολταϊκών χωρίς να απαιτείται αρχικό κεφάλαιο, αφού η ΑΗΚ θα καταβάλλει απευθείας στον προμηθευτή το 80% του επιλέξιμου κόστους του συστήματος. Με τον τρόπο αυτό δεν απαιτείται ο δικαιούχος να καταβάλει το συνολικό ποσό του επιλέξιμου κόστους και στη συνέχεια να αναμένει την ανάκτηση του 80% από τον ΚΟΑΠ. Η πρωτοβουλία αυτή, σε συνδυασμό με ακόμα ένα χρηματοδοτικό εργαλείο που αναπτύσσει το ΥΓΑΑΠ, επιλύει ουσιαστικά το χρόνιο πρόβλημα ρευστότητας στον αγροτικό κόσμο.
Το άλλο χρηματοδοτικό εργαλείο αφορά την δυνατότητα εξασφάλισης βραχυπρόθεσμου δανείου από συμβεβλημένο πιστωτικό ίδρυμα χωρίς εξασφαλίσεις από μέρους του αιτητή για το ποσό που αντιστοιχεί στην αναμενόμενη ενίσχυση με βάση την προκαταρκτική του έγκριση.
Προτεραιότητα στους νέους και στην κτηνοτροφία
Ξεχωριστή θέση στο σχέδιο έχει η στήριξη νέων γεωργών, με ειδική προκήρυξη για την πρώτη εγκατάσταση, ύψους €7,5 εκατ. Η ενέργεια αυτή συνδέεται άμεσα με τον στόχο ηλικιακής ανανέωσης του αγροτικού πληθυσμού, ειδικά σε τομείς με μεγάλη σημασία για την κυπριακή οικονομία, όπως η αιγοπροβατοτροφία, η οποία ενισχύεται συνολικά με €29,5 εκατ., με στόχο την προώθηση του χαλλουμιού Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) και την αύξηση της παραγωγής αιγοπρόβειου.
Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή
Η προσαρμογή του γεωργικού τομέα στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής αποτελεί έναν από τους βασικούς άξονες του σχεδίου. Προβλέπεται στροφή προς την έξυπνη γεωργία, την ψηφιακή παρακολούθηση των εκμεταλλεύσεων και τη χρήση καινοτόμων τεχνολογιών που περιορίζουν το κόστος παραγωγής και τις απώλειες. «Η προκήρυξη του μεγάλου επενδυτικού μέτρου της ΚΑΠ, ύψους €67,5 εκατ., αποτελεί σημαντικό σταθμό στην υλοποίηση της εθνικής μας στρατηγικής για τον πρωτογενή τομέα», σύμφωνα με την υπουργό Γεωργίας, Μαρία Παναγιώτου. Στόχος του Υπουργείου, είπε, είναι η στήριξη στοχευμένων επενδύσεων που ενισχύουν την ανθεκτικότητα, την καινοτομία και τη βιωσιμότητα της γεωργίας και της κτηνοτροφίας. «Μέσα από έναν ανοιχτό και ουσιαστικό διάλογο με τους ίδιους τους αγρότες και τις αγρότισσες, διαμορφώσαμε ένα επενδυτικό πλαίσιο που ανταποκρίνεται στις σύγχρονες προκλήσεις και προσφέρει πραγματικές λύσεις, με απλούστερες διαδικασίες και διαφανή κατανομή πόρων», συμπλήρωσε η Υπουργός.
Οι τρεις παρεμβάσεις με τις 10 προτεραιότητες για επενδύσεις €60 εκατ.
Η προκήρυξη των τριών παρεμβάσεων (Α.Α. 4.1.1, 4.1.2 και 4.1.3) αποτελεί τη ραχοκοκαλιά του νέου αναπτυξιακού μοντέλου για τον αγροτικό τομέα της Κύπρου. Με έμφαση στην ενεργειακή αυτονομία, την ψηφιοποίηση, την ανανέωση του ανθρώπινου δυναμικού και τη στήριξη της εξαγωγικής δυναμικής του τόπου, το ΥΓΑΑΠ ανοίγει τον δρόμο για έναν σύγχρονο και ανταγωνιστικό πρωτογενή τομέα.
Η προκήρυξη των τριών παρεμβάσεων του Στρατηγικού Σχεδίου ΚΑΠ 2023 – 2027, στοχεύει σε επενδύσεις που αφορούν τις 10 πιο κάτω προτεραιότητες:
>> Προτεραιότητα 1: Επενδύσεις σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας καθώς και σε δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας (επαγγελματίες αγρότες/ αγρότισσες) Προϋπολογισμός €6 εκατ. [Παρέμβαση Α.Α. 4.1.2].
>> Προτεραιότητα 2: Επενδύσεις για συστήματα ενεργητικής προστασίας των καλλιεργειών με έμφαση στην αντιχαλαζική και αντιβρόχινη προστασία. Προϋπολογισμός €3 εκατ. [Παρέμβαση Α.Α. 4.1.2].
>> Προτεραιότητα 3: Επενδύσεις στον κλάδο της αιγοπροβατοτροφίας (περιλαμβάνεται η δυνατότητα αλλαγής χρήσης αγελαδοτροφικών εγκαταστάσεων σε αιγοπροβατοτροφίας) συμπεριλαμβανομένων υποδομών συναφών με επεξεργασία και διαχείριση κτηνοτροφικών αποβλήτων. Προϋπολογισμός 29,5 εκατ. [Παρέμβαση 4.1.1, 4.1.2 και 4.1.3].
>> Προτεραιότητα 4: Επενδύσεις στον κλάδο των σιτηρών και κτηνοτροφικών φυτών. Προϋπολογισμός €3 εκατ. [Παρέμβαση 4.1.1].
>> Προτεραιότητα 5: Επενδύσεις στους κλάδους της πατατοκαλλιέργειας, λαχανικών, αρωματικών φυτών και ανθοκομικών φυτών (ανοικτές καλλιέργειες και χαμηλά τουνέλια). Προϋπολογισμός €2,5 εκατ. [Παρέμβαση 4.1.1].
>> Προτεραιότητα 6: Επενδύσεις στους κλάδους της μανιταροκαλλιέργειας, χοιροτροφίας, πτηνοτροφίας, κονικλοτροφίας και μελισσοκομίας συμπεριλαμβανομένων υποδομών συναφών με επεξεργασία και διαχείριση κτηνοτροφικών αποβλήτων (χοιροτροφία, πτηνοτροφία/ πτηνοσφαγεία). Προϋπολογισμός €3 εκατ. [Παρέμβαση 4.1.1, 4.1.2 και 4.1.3].
>> Προτεραιότητα 7: Επενδύσεις στους κλάδους της αμπελουργίας (οινοποιήσιμα και επιτραπέζια) και δενδροκομίας. Προϋπολογισμός €2 εκατ. [Παρέμβαση 4.1.1].
>> Προτεραιότητα 8: Επενδύσεις στον κλάδο της αγελαδοτροφίας συμπεριλαμβανομένων υποδομών συναφών με επεξεργασία και διαχείριση κτηνοτροφικών αποβλήτων. Προϋπολογισμός €5 εκατ. [Παρέμβαση 4.1.1, 4.1.2 και 4.1.3].
>> Προτεραιότητα 9: Επενδύσεις σε θερμοκηπιακές καλλιέργειες λαχανικών και αρωματικών φυτών (περιλαμβάνονται και τα δικτυοκήπια. Προωθείται ειδικά η κατασκευή δικτυοκηπίων στα ορεινά/ ημιορεινά με ποσό €0,9 εκατ., κατά προτεραιότητα). Προϋπολογισμός €6 εκατ. [Παρέμβαση 4.1.1].
>> Προτεραιότητα 10: Προώθηση έξυπνων συστημάτων άρδευσης και επενδύσεων που συμβάλουν στην εξοικονόμηση νερού άρδευσης. Η συγκεκριμένη προτεραιότητα υλοποιείται μέσω των υποχρεώσεων που έχουν συμπεριληφθεί σε σχέση με την εφαρμογή μέτρων ορθολογιστικής χρήσης εξοικονόμησης νερού (5 δράσεις) και όπου απαιτείται επένδυση αυτή καλύπτεται από τον καθορισμένο προϋπολογισμό των κλάδων παραγωγής που εμπίπτει η εκμετάλλευση.
