Το σχέδιο του Ντόναλντ Τραμπ για την ειρήνη στη Γάζα όπως παρουσιάστηκε την εβδομάδα που μας πέρασε είναι γεμάτοασάφειες και γκρίζες ζώνες ενώ ταυτόχρονα ευνοεί το Ισραήλ σε βάρος των Παλαιστινίων, αφού δεν γίνεται καμιά αναφορά για ίδρυση παλαιστινιακού κράτους. Επιπλέον η ίδια η Γάζα δεν θα ελέγχεται από τους Παλαιστίνιους αλλά από ξένους που στην ουσία θα είναι υποχείριοι των Αμερικανών και του Ισραήλ. Ακόμη και τα ελάχιστα που κερδίζουν οι Παλαιστίνιοι με το αμερικανικό σχέδιο δεν είναι σίγουρο ότι το Ισραήλ θα επιτρέψει την εφαρμογή τους.
Η εμπειρία του παρελθόντος δείχνει ότι το Ισραήλ σπάνια τηρεί συμφωνίες αυτού του είδους και με κάποιες αφορμές τις παραβιάζει για να συνεχίσει τον πόλεμο στην περιοχή. Ειδικά αυτή τη φορά που ζητείται από τη Χαμάς να απελευθερώσει όλους τους ομήρους, μόλις αυτό συμβεί είναι πολύ πιθανό ότι με κάποια δικαιολογία το Ισραήλ θα παραβιάσει τη συμφωνία και θα συνεχίσει τη γενοκτονία. Στο σχέδιο δεν υπάρχει καμιά εγγύηση ότι το Ισραήλ θα αποχωρήσει από τη Γάζα.
Στο διεθνή τύπο γίνεται ήδη αναφορά σε αυτή την περίπτωση. Η έγκυρη για παράδειγμα βρετανική εφημερίδα The Guardian γράφει: «Μόλις η Χαμάς παραδώσει τους ομήρους – εντός 72 ωρών από την εφαρμογή μιας συμφωνίας – ελάχιστα πράγματα θα μπορούσαν να εμποδίσουν το Ισραήλ να αθετήσει οποιαδήποτε δέσμευσή του. Ακριβώς όπως τον περασμένο Μάρτιο αθέτησε τη δέσμευση να προχωρήσει στη δεύτερη φάση της δίμηνης εκεχειρίας».
Η Χαμάς βρίσκεται σε μια πολύ δύσκολη σχέση διότι μια απόρριψη του σχεδίου θα είναι καταστροφική για τους Παλαιστίνιους και αυτό το δήλωσαν ωμά και εκβιαστικά τόσο ο Τραμπ όσο και ο Νετανιάχου. Αλλά και μια αποδοχή του σχεδίου θα είναι εξίσου καταστροφική αφού η Γάζα δεν θα διοικείται από τους Παλαιστίνιους αλλά από ένα τεχνοκρατικό συμβούλιο ξένων στο οποίο θα έχει ρόλο ακόμη και ο πρώην βρετανός πρωθυπουργός Τόνι Μπλέρ! Αποκλείεται να έχει λόγο για τη Γάζα ακόμη και η ίδια η Παλαιστινιακή Αρχή. Κανείς επίσης δεν εγγυάται την αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων την ίδια ώρα που η Χαμάς θα αφοπλιστεί.
Από την άλλη όχι μόνο ο Τραμπ και ο Νετανιάχου απειλούν και εκβιάζουν την Χαμάς με τις δηλώσεις τους αλλά επιπλέον οι Αμερικανοί ανέθεσαν στην Τουρκία, το Κατάρ και την Αίγυπτο να την πιέσουν να αποδεχτεί το σχέδιο. Για το σκοπό αυτό έγινε συνάντηση στην Ντόχα του Κατάρ ανάμεσα στον Ιμπραχίμ Καλίν αρχηγό των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών, τον αρχηγό των αιγυπτιακών μυστικών υπηρεσιών Χασάν Ρασάντ και τον πρωθυπουργό του Κατάρ Μοχάμεντ αλ-Θάνι. Μέχρι στιγμής όλες οι αραβικές και μουσουλμανικές χώρες έχουν αποδεχτεί το σχέδιο.
Η Τουρκία διαδραματίζει κομβικό ρόλο στην πίεση που ασκείται στη Χαμάς να αποδεχτεί το αμερικανικό σχέδιο αφού αναμένει σημαντικά κέρδη που θα προκύψουν από το ρόλο της αυτό. Τα κέρδη αυτά έχουν να κάνουν με αμερικανικές παραχωρήσεις στην Άγκυρα σε διάφορους τομείς αλλά και σε μια μελλοντική παρουσία τουρκικών εταιρειών στην ανοικοδόμηση της Γάζας υπό διεθνή εποπτεία.
Ο Νετανιάχου κατάφερε να επιβάλει σημαντικές αλλαγές στο αρχικό σχέδιο του Τραμπ που είναι σε βάρος των Παλαιστινίων. Σε αντάλλαγμα υποχρεώθηκε να ζητήσει με μισόλογα συγνώμη από το Κατάρ για την ισραηλινή επίθεση στην πρωτεύουσά του.
Αν και το Ισραήλ είναι ο μεγάλος κερδισμένος από το σχέδιο αυτό οι ακροδεξιοί σύμμαχοι του Νετανιάχου στην κυβέρνηση που θα ήθελαν και τον εποικισμό της Γάζας δεν φαίνεται να είναι ευχαριστημένοι. Στην περίπτωση δε που του αποσύρουν την εμπιστοσύνη τους ο ισραηλινός πρωθυπουργός κινδυνεύει αν χάσει την εξουσία και να δικαστεί για τη διαφθορά για την οποία κατηγορείται, με κίνδυνο να οδηγηθεί ακόμα και στη φυλακή. Δεν είναι τυχαίο που για να πειστεί ο Νετανιάχου να αποδεχτεί το αμερικανικό σχέδιο, ο πρόεδρος του Ισραήλ Ιτζάκ Χέρτσογκ έκανε μια δήλωση που πέρασε κάπως απαρατήρητη, και στην οποία ανέφερε ότι στην περίπτωση καταδίκης του Νετανιάχου θα ήταν πρόθυμος να του δώσει χάρη.
Δυσκολίες βέβαια αντιμετωπίζουν και οι αραβικές κυβερνήσεις για να παρουσιάσουν το αμερικανικό σχέδιο στις αραβικές μάζες, ειδικά μετά τις τροποποιήσεις που πέτυχε υπέρ του Ισραήλ ο Νετανιάχου. Έτσι φαίνεται ότι προσπαθούν ακόμη και την τελευταία στιγμή να πετύχουν κάποιες αλλαγές στο σχέδιο, περισσότερο ευνοϊκές στους Παλαιστινίους. Είναι όμως αμφίβολο αν κάτι τέτοιο γίνει αποδεκτό από τον Τραμπ.
Βρισκόμαστε έτσι μπροστά σε ένα «ειρηνευτικό» σχέδιο που προκαλεί πολλά ερωτηματικά για το αν θα εφαρμοστεί αλλά και πώς θα εφαρμοστεί. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και η αδύναμη Παλαιστινιακή Αρχή που εδρεύει στην Δυτική Όχθη έχει αποκλειστεί από του να διαδραματίσει κάποιο ρόλο στην μελλοντική διοίκηση της Γάζας. Κάτι που σημαίνει ότι η Γάζα αποκόπτεται από τη Δυτική Όχθη και ματατρέπεται, αν ποτέ το αμερικανικό σχέδιο εφαρμοστεί, σε μια περιοχή που θα διοικείται από ξένους. Άλλωστε στο αμερικανικό σχέδιο υπάρχει ένας όρος που προβλέπει ότι ο Τραμπ θα προεδρεύει ενός συμβουλίου που θα έχει την ευθύνη της εφαρμογής του δικού του σχεδίου.
Συμπερασματικά φαίνεται ότι θα υπάρξουν ακόμη πολλά επεισόδια για να φανεί ποια θα είναι η πορεία του αμερικανικού σχεδίου και αν θα υπάρξει κάποιας μορφής ειρήνη στην πολύπαθη Γάζα.
ΥΓ
Η Κυπριακή Δημοκρατία γιόρτασε την 1η του Οκτώβρη τα 65 χρόνια από την ίδρυση της. Παρά τις ξένες επιβουλές αλλά και τα δικά μας τραγικά λάθη και προδοσίες σε βάρος της, παρά τη συνεχή υπονόμευση της από την Τουρκία και πριν και μετά την εισβολή, παραμένει όρθια και το μοναδικό μας όπλο αντίστασης στην κατοχή. Έχουμε κράτος με διεθνή υπόσταση που μας επιτρέπει τη συνέχιση του αγώνα για την απελευθέρωση της πατρίδας μας.
Έχουμε χρέος να αγωνιστούμε για την προάσπιση της από κάθε απειλή διάλυσης, έχουμε χρέος να την μετατρέψουμε σε κράτος δικαίου και κοινωνικής δικαιοσύνης, να καταπολεμήσουμε τη διαφθορά που μας εκθέτει διεθνώς, να ανασυντάξουμε τις δυνάμεις μας και να συνεργαστούμε με τους Τουρκοκύπριους συμπατριώτες μας που αποβλέπουν επίσης στην Κυπριακή Δημοκρατία ως έπαλξη ελευθερίας.
Φυσικά χρειάζεται και επαναπροσδιορισμός της πολιτικής μας για τη λύση του Κυπριακού, η επανατοποθέτηση του στη σωστή βάση. Μισός αιώνας διολισθήσεων που διευκολύνουν την πολιτική της Άγκυρας για την αλεξανδρετοποίηση μας έπρεπε κάτι να μας είχε διδάξει.
*Πανεπιστημιακός,συγγραφέας. Email stephanos.constantinides@gmail.com
