Εξανθήματα, φαγούρα, ζεστές, βασανιστικές, καλοκαιρινές νύκτες αγρυπνίας, σοβαρές δερματικές μολύνσεις, αλλά και λοιμώξεις που μπορούν να οδηγήσουν ακόμα και στον θάνατο. Τα κουνούπια, πέρα από την όχληση και την ταλαιπωρία, κουβαλούν μαζί τους αρκετούς και επικίνδυνους ιούς. Κυκλοφορούν όλες τις εποχές αλλά η «επίθεση» τους γίνεται κυρίως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες και συγκεκριμένα από τα τέλη Μαΐου μέχρι και τα τέλη Σεπτεμβρίου.
Δάγκειος πυρετός, πυρετός του Δυτικού Νείλου, κίτρινος πυρετός, ελονοσία, νόσος Τσιγκουγκούνια, Ζίκα, εγκεφαλίτιδα, είναι μερικές από τις λοιμώξεις που προκαλούνται από τα κουνούπια.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας εκατομμύρια άνθρωποι κάθε χρόνο χάνουν τη ζωή τους από λοιμώξεις οι οποίες προκαλούνται από ιούς που μεταφέρουν τα κουνούπια, ενώ περισσότεροι από ένα δισεκατομμύριο άλλοι μολύνονται από τα τσιμπήματα κουνουπιών.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) στην τελευταία εβδομαδιαία του αναφορά, καταγράφει δεδομένα για την πορεία της επιδημίας του ιού Τισκουγκούνια σε συγκεκριμένη περιοχή της Γαλλίας, ενώ σε τακτά χρονικά διαστήματα παραθέτει στοιχεία για τον Δάγκειο πυρετό και τον πυρετό του Δυτικού Νείλου με τις δύο αυτές λοιμώξεις να αφορούν χιλιάδες περιστατικά, αλλά και θανάτους, κυρίως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, σε κράτη–μέλη της ΕΕ.
Η κλιματική αλλαγή και η διασύνδεση των διαφόρων περιοχών του πλανήτη από ξηράς, θάλασσας και αέρος, ενισχύουν σημαντικά την εμφάνιση των λοιμώξεων παγκοσμίως καθώς τα μέσα μαζικής μεταφοράς διευκολύνουν και τη μετανάστευση των μολυσμένων κουνουπιών.
Τα κουνούπια, εξήγησε στον «Φ» ο επιστημονικός σύμβουλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ελέγχου Λοιμώξεων, Κωνσταντίνος Τσιούτης, «μπορεί να είναι φορείς μετάδοσης ιών και παράσιτων και μεταδίδουν ασθένειες όπως είναι η ελονοσία ή ο κίτρινος πυρετός ή ο πυρετός του Δυτικού Νείλου, περιστατικά του οποίου βλέπουμε τα τελευταία χρόνια αυξημένα στην Ελλάδα, ενώ είχαμε και στην Κύπρο και άλλες λοιμώξεις που, σε κάποιες περιπτώσεις, είναι επικίνδυνες για τον άνθρωπο».
Η αύξηση που «παρατηρούμε την τελευταία δεκαετία οφείλεται σε μεγάλο βαθμό και στη μετακίνηση πληθυσμών και τη μετανάστευση αφού τα κουνούπια ταξιδεύουν μαζί με τους ανθρώπους. Για αυτό τον λόγο και παρά το γεγονός ότι οι συγκεκριμένες λοιμώξεις είναι πιο διαδεδομένες σε χώρες της Αφρικής, της Ασίας και της Νοτίου Αμερικής, παρατηρούνται πλέον και χρήζουν συνεχούς παρακολούθησης και στην Ευρώπη».
Παράλληλα, είπε, «πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι, για τις λοιμώξεις για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα εμβόλια ή προφυλακτικά φάρμακα, καλό θα ήταν όσοι σκοπεύουν να ταξιδέψουν αυτό το καλοκαίρι και γενικά, σε χώρες στις οποίες καταγράφονται μεγάλοι αριθμοί περιστατικών να πάρουν τα μέτρα τους πριν φύγουν από την Κύπρο. Επειδή, μάλιστα, τα εμβόλια χρειάζονται κάποιο χρόνο για να αρχίσουν να δρουν στον οργανισμό μας, θα ήταν ορθότερα ο εμβολιασμός να γίνεται έγκαιρα». Δυστυχώς, πρόσθεσε, «δεν υπάρχουν αυτά τα μέσα προφύλαξης για όλες τις περιπτώσεις. Υπάρχουν εμβόλια για παράδειγμα για τον κίτρινο πυρετό και την εγκεφαλίτιδα κ.ά. και έχουμε και τα ανθελονοσιακά φάρμακα τα οποία, επίσης, μπορούν να βοηθήσουν».
Οι σοβαρές λοιμώξεις που μπορεί να προκαλέσουν τα κουνούπια
Δάγκειος πυρετός: Σοβαρή λοίμωξη που εντοπίζεται κυρίως στην Αμερική, την Ασία και την Αφρική. Οι φορείς του δάγκειου πυρετού είναι οι Aedes aegypti και Aedes albopictus. (τα κουνούπια aedes εντοπίζονται και στην Κύπρο).
Τσιγκουγκούνια: Οφείλεται στον ιό Τσιγκουγκούνια που μεταδίδεται μέσω των κουνουπιών Aedes. Αν και δεν είναι πιθανό να είναι θανατηφόρα ως λοίμωξη, τα συμπτώματα είναι επίμονα και παραμένουν για αρκετές εβδομάδες.
Κίτρινος πυρετός: Ο κίτρινος πυρετός υπάρχει μόνο στις τροπικές περιοχές της Αφρικής και της Αμερικής. Ο ιός, μεταδίδεται γενικά μέσω των κουνουπιών Aedes aegypti.
(Σύμφωνα με το ECDC, «η πιθανότητα περαιτέρω μετάδοσης του ιού του δάγκειου πυρετού και του ιού Τσιγκουγκούνια στην ηπειρωτική ΕΕ/ΕΟΧ συνδέεται με την εισαγωγή του ιού από ταξιδιώτες και τα κουνούπια που μεταφέρονται μαζί τους»).
Ιός Ζίκα: Πρόκειται για την πιο πρόσφατα εμφανισθείσα λοίμωξη που προκαλείται από τα κουνούπια. Μεταδίδεται κυρίως μέσω του κουνουπιού Aedes aegypti.
Ελονοσία: Ίσως η πιο επικίνδυνη και πιο θανατηφόρα λοίμωξη που μεταδίδεται από τα κουνούπια στον άνθρωπο. Εντοπίζεται στην Αφρική και μεταδίδεται μέσω των θηλυκών κουνουπιών Anopheles.
Εγκεφαλίτιδα: Πρόκειται για μια από τις πιο σοβαρές ασθένειες που μεταδίδονται από τα κουνούπια. Οφείλεται σε αρβοϊό που επηρεάζει σοβαρά το κεντρικό νευρικό σύστημα. Οι φορείς περιλαμβάνουν κουνούπια του είδους Culex.
Πώς να προστατευθούμε από τα κουνούπια
Σε κάθε περίπτωση, είπε ο Κύπριος επιστήμονας, «κατά τους καλοκαιρινούς μήνες πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί αφού ένα απλό τσίμπημα κουνουπιού μπορεί να μας ταλαιπωρήσει για αρκετές ημέρες αλλά και εβδομάδες. Για να το πετύχουμε αυτό υπάρχουν συγκεκριμένα μέτρα προστασίας που μπορούμε να λαμβάνουμε»:
Μέτρα ατομικής προστασίας
– Χρησιμοποιούμε εντομοαπωθητικά.
– Κατά τις καλοκαιρινές εξορμήσεις μας επιλέγουμε ρούχα ελαφριά και ανοικτόχρωμα. Τα σκούρα χρώματα προσελκύουν γενικά και περισσότερο τα έντομα.
– Πρέπει να γνωρίζουμε ότι τα κουνούπια είναι ιδιαίτερα δραστήρια την αυγή και το σούρουπο, οπόταν μπορούμε να αποφεύγουμε τις εξορμήσεις αυτές τις ώρες.
– Χρησιμοποιούμε κουνουπιέρες πάνω από τα κρεβάτια, κυρίως των παιδιών, για επιπλέον προστασία.
Μέτρα για το σπίτι μας
– Αδειάζουμε το νερό από πιατάκια γλαστρών, ποτιστήρια, λάστιχα, σιντριβάνια, πισίνες ή άλλα δοχεία.
– Εγκαθιστούμε δικτυωτά πλέγματα προστασίας σε πόρτες και παράθυρα.
– Επιδιορθώνουμε ή αντικαθιστούμε φθαρμένα καλύμματα αποχετευτικών φρεατίων.
– Επιδιορθώνουμε ή αντικαθιστούμε κατεστραμμένα ντεπόζιτα νερού.
– Εάν το σπίτι μας διαθέτει κήπο, καθαρίζουμε τη βλάστηση.
– Ποτίζουμε μόνο τις πρωινές ώρες και φροντίζουμε να κουρεύουμε πάντα το γρασίδι γιατί εκεί βρίσκουν καταφύγιο τα έντομα.
Σε περίπτωση τσιμπήματος:
– Καθαρίζουμε το σημείο του τσιμπήματος με σαπούνι και νερό για να μειώσουμε τον κίνδυνο μόλυνσης.
– Εφαρμόζουμε αντισηπτική κρέμα για να απολυμάνουμε το σημείο.
– Χρησιμοποιούμε αλοιφές με υδροκορτιζόνη για να μειώσουμε τη φαγούρα και το πρήξιμο.
«Χωρίς πανικό και σε περίπτωση σοβαρής αλλεργικής αντίδρασης, όπως δυσκολία στην αναπνοή, πρήξιμο του προσώπου ή της γλώσσας, ζητάμε αμέσως ιατρική βοήθεια».
