Το Κίνημα Άλμα καταγγέλλει «κρατικό αποσυντονισμό» στη διαχείριση των φονικών πυρκαγιών και καλεί σε άμεση σύσταση Ανεξάρτητης Ερευνητικής Επιτροπής, επιρρίπτοντας ευθέως πολιτικές ευθύνες στον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη και στους αρμόδιους Υπουργούς για τον χειρισμό της κρίσης και τον διορισμό μη ειδικού προσώπου στον επιχειρησιακό συντονισμό, τονίζοντας ότι η αντικατάσταση των υπευθύνων αποτελεί την ελάχιστη προϋπόθεση για αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών.
Αυτούσια η ανακοίνωση του Κινήματος
Δύο ημέρες μετά τις φονικές πυρκαγιές, σε σχετική ανακοίνωσή μας τεκμηριώναμε ότι η κυβέρνηση Χριστοδουλίδη πέρασε κάτω από τον πήχη που η ίδια έθεσε, και παράλληλα προβάλλαμε μία σειρά ερωτημάτων και ζητημάτων τα οποία, κατά την κρίση μας, θα έπρεπε να εξεταστούν από Ανεξάρτητη Εξεταστική Επιτροπή, ώστε, αφενός, να γίνει κατανοητό τι λάθη, παραλείψεις και αστοχίες υπήρξαν ώστε να μην επαναληφθούν, και αφετέρου, να υπάρξει λογοδοσία και ανάληψη πολιτικών ευθυνών για την παταγώδη αποτυχία του κράτους να επιτελέσει τον ρόλο της, που ήταν εν προκειμένω η πρόληψη των πυρκαγιών, η αποτελεσματική αντιμετώπισή τους και η προστασία των ανθρώπινων ζωών, των περιουσιών, της φύσης.
Δεκαπέντε ημέρες μετά, τα βασικά ερωτήματα που θέσαμε, κυρίως ως προς την ευθύνη συντονισμού, τις επί μέρους αρμοδιότητες των διοικητικών τμημάτων, το σύστημα έγκαιρης ειδοποίησης και εκκένωσης, τους θεσμούς πολιτικής προστασίας και στήριξης των πολιτών, παραμένουν αναπάντητα.
Η χθεσινή συνεδρία της Βουλής, με τις τοποθετήσεις πολιτικών και υπηρεσιακών παραγόντων, όχι μόνο δεν έδωσε απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά, αλλά τα συνόψισε στο εξής ένα: «Μπορούν αυτοί οι άνθρωποι να διαχειριστούν μείζονες κρίσεις; Αν, αύριο, συμβεί μια ακόμη μεγάλη πυρκαγιά, ένας σεισμός ή μια στρατιωτική κρίση, είναι ικανοί οι ιθύνοντες της χώρας να τη διαχειριστούν σωστά; Εμείς οι πολίτες μπορούμε να έχουμε εμπιστοσύνη σε αυτό το κράτος και σε αυτή την κυβέρνηση;»
Η απάντηση είναι δυστυχώς όχι. Αυτό το οποίο καταδείχθηκε στη χθεσινή συνεδρία της Βουλής είναι η προσπάθεια όλων των εμπλεκομένων να απαλλαγούν από τις δικές τους ευθύνες και να τις μετακυλίσουν αλλού, καθώς και να απαλλάξουν τον ίδιο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας από τις δικές του βαριές πολιτικές ευθύνες. Ενδεικτικό παράδειγμα, η προσπάθεια αποπροσανατολισμού της κοινής γνώμης από τις σαφώς διατυπωμένες ευθύνες επιχειρησιακού συντονισμού που ανατέθηκαν το 2023 από το Υπουργικό Συμβούλιο τον Γενικό Διευθυντή Υπουργείου Γεωργίας και Περιβάλλοντος, καθώς και η δική του προφανώς ψευδής αναφορά ότι μόνος του αποφάσισε να εκπροσωπήσει τον Πρόεδρο και τη Δημοκρατία σε εκδηλώσεις στην Αυστραλία υπό την ιδιότητα του ως Προϊστάμενος Διοίκησης Προεδρίας.
Δεδομένου ότι, με βάση τον περί Δημοσίας Υπηρεσίας Νόμο, ο Πρόεδρος είναι η αρμόδια αρχή για την έγκριση της απουσίας του Προϊστάμενου Διοίκησης Προεδρίας, εγείρεται ζήτημα ευθύνης του ίδιου του Προέδρου. Επίσης, σήμερα η Κυβέρνηση δείχνει να επιχειρεί να αναιρέσει σιωπηρά την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου του 2023. Θεωρεί πλέον την απόφαση εκείνη εσφαλμένη; Θεωρεί ότι κακώς ανατέθηκε σε ένα μη ειδικό ο ρόλος του επιχειρησιακού συντονιστή; Αυτή όμως είναι απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου του Νίκου Χριστοδουλίδη η οποία μάλιστα, σύμφωνα με καταγγελία του τέως Διευθυντή Τμήματος Δασών, λήφθηκε τότε εν αγνοία της θεσμοθετημένης Μόνιμης Διατμηματικής Επιτροπής Πυρκαγιών. Ο διορισμός προσώπου χωρίς σχετική εμπειρία και με πολλαπλά καθήκοντα, αντί αξιοποίησης της υφιστάμενης εμπειρογνωμοσύνης, δημιουργεί εύλογες υποψίες ευνοιοκρατίας. Αυτό αποτελεί πρόσθετο ζήτημα ευθύνης του ίδιου του Προέδρου της Δημοκρατίας.
Τόσο εκ του αποτελέσματος των φονικών πυρκαγιών, οι οποίες ήταν οι μεγαλύτερες σε επίπεδο έκτασης και καταστροφών από το 1974, όσο και λόγω της διάχυτης αίσθησης κυβερνητικής ασυνεννοησίας και πολιτικής υποτίμησης των κινδύνων, πολιτικές ευθύνες και υπάρχουν και πρέπει να αποδοθούν.
Και τούτο γιατί πρέπει οι πολίτες να βγουν από το αδιέξοδο στο οποίο βρίσκονται, συναισθανόμενοι ότι η πολιτεία αδυνατεί να τους προστατεύσει. Και γιατί πρέπει ο καθένας που αναλαμβάνει ένα κρατικό αξίωμα, να μπορεί να σηκώσει το βάρος του και να υποστεί τις συνέπειες όταν αποτύχει. Και γιατί πρέπει να υπάρξει αποκατάσταση της σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ των πολιτών του κράτους, χωρίς την οποία δεν νοείται δημοκρατική νομιμοποίηση και νομιμοποιημένη λειτουργία των θεσμών. Και γιατί πρέπει να γίνει μια σοβαρή προσπάθεια να οργανωθεί ένας νέο, ολοκληρωμένο και αποδοτικό, σύστημα αντιμετώπισης τέτοιων φαινόμενων, κάτι που προϋποθέτει πολιτικούς προϊσταμένους που, αφενός, αναγνωρίζουν ότι έσφαλαν, και αφετέρου διαθέτουν τις ικανότητες και τη βούληση να αλλάξουν τα πράγματα – τίποτε από αυτά δεν συνέβη στην περίπτωση των τριών εμπλεκόμενων Υπουργών.
Επομένως, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης δεν μπορεί να συνεχίσει να κρύβεται και να προσπαθεί να θολώσει τα νερά. Η ομάδα Αμερικανών εμπειρογνωμόνων, και αν ακόμη καταλήξει σε χρήσιμα πορίσματα ως προς τον τρόπο διαχείρισης μελλοντικών πυρκαγιών, δεν υποκαθιστά μια Ανεξάρτητη Ερευνητική Επιτροπή, η οποία θα μπορούσε να διερευνήσει τις ευθύνες σε όλα τα επίπεδα. Η ευθύνη, συνεπώς, της απόδοσης πολιτικών ευθυνών παραμένει αυτή τη στιγμή στον ίδιο τον Πρόεδρο.
Οι απομακρύνσεις από τις θέσεις τους των εμπλεκόμενων Υπουργών και η αντικατάστασή τους από πρόσωπα που μπορούν να ανταποκριθούν στον θεσμικό ρόλο τους, αποτελεί την ελάχιστη προϋπόθεση. Διαφορετικά, δεν μπορεί να υπάρξει δημοκρατική λογοδοσία, αλλά ούτε και ουσιαστική ανασύνταξη του κράτους, η οποία θα οχυρώσει τη χώρα από τον κίνδυνο μιας νέας καταστροφής και θα δώσει στους πολίτες ελπίδα και πίστη.
Πέραν των πιο πάνω, υπογραμμίζουμε την ανάγκη όπως η πολιτεία στηρίξει τάχιστα και ικανοποιητικά τους πληγέντες από τις πυρκαγιές και μεριμνήσει για την αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος.
