Οι SANAA (Kazuyo Sejima και Ryue Nishizawa) είναι ενδεχομένως οι πιο πολυβραβευμένοι αρχιτέκτονες στον κόσμο. Τελευταίο τρόπαιο στη συλλογή τους είναι το Βασιλικό Χρυσό Μετάλλιο 2025 από τον βρετανικό σύλλογο RIBA για τη συνολική προσφορά τους στην αρχιτεκτονική.
Μεταξύ σοβαρού και αστείου, η Kazuyo είπε κάποτε όταν ρωτήθηκε πως αυτό που ονειρευόταν ήταν να γίνει γιαγιά, έχοντας την ηρεμία που διακρίνει τις πλείστες φορές τις γυναίκες μεγάλης ηλικίας. Έγινε όμως μια αεικίνητη αρχιτέκτονας με δράση σε όλη σχεδόν την υφήλιο, με τη μια διάκριση να διαδέχεται την άλλη, επίτευγμα το οποίο μοιράζεται με τον Ryue Nishizawa.
Οι δύο Ιάπωνες αρχιτέκτονες ίδρυσαν το γραφείο SANAA το 1995. Σύντομα το αρχιτεκτονικό τους ύφος -λιτό και κομψό, με φωτεινούς χώρους, πλήρως προσβάσιμους, ενταγμένους στο περιβάλλον όπου βρίσκονται- έγινε αναγνωρίσιμο και περιζήτητο. Από την Ιαπωνία και την Αυστραλία μέχρι την Ευρώπη και την Αμερική. Με κορύφωση της καριέρας του το 2010 όταν βραβεύτηκαν με Pritzker, με την Kazuyo να είναι η δεύτερη γυναίκα (μετά τη Ζάχα Χαντίτ) που είχε -μέχρι τότε- τύχει της ανώτατης αυτής διάκρισης.
Προηγήθηκαν και ακολούθησαν κι άλλες πολλές βραβεύσεις με τελευταία το Royal Golden Medal 2025 του βρετανικού συλλόγου RIBA για την «ικανότητά τους να διαμορφώνουν μια παγκόσμια γλώσσα αρχιτεκτονικής που απηχεί στους ανθρώπους παντού». Σύμφωνα επίσης με το σκεπτικό της κριτικής επιτροπής «ισορροπώντας ανάμεσα σε τόλμη και ευαισθησία τα έργα τους αποδεικνύουν ότι η αρχιτεκτονική μπορεί να είναι λειτουργική και κομψή, προσφέροντας μια αίσθηση ηρεμίας μέσα σε έναν ολοένα και πιο περίπλοκο και χαοτικό κόσμο».
Σήμα κατατεθέν των SANAA είναι η δέσμευση στη δημιουργία χώρων που φέρνουν τους ανθρώπους κοντά και εμπνέουν τη συνεργασία. Η ξεχωριστή χρήση του φωτός προσδίδει στους χώρους τους μια αιθέρια ποιότητα, όπου η διαφάνεια και η υλικότητα συχνά αλληλεπιδρούν για να δημιουργήσουν περιβάλλοντα που συνδέουν τους χρήστες με την αρχιτεκτονική και το γύρω τοπίο.
Από το εντυπωσιακό New Museum που υψώνεται ανάμεσα σε άλλα κτίσματα πάνω από τους δρόμους της Νέας Υόρκης, μέχρι το Κέντρο Μάθησης της Rolex που «ρέει» κατά μήκος των όχθων της Λίμνης της Γενεύης στη Λωζάνη της Ελβετίας, τα σχέδια της SANAA αντανακλούν μια βαθιά ευαισθησία προς το περιβάλλον.
«Συχνά, αναφέρει ο RIBA, παρουσιάζοντας μια απλή, μινιμαλιστική πρόσοψη, τα έργα τους συγκαλύπτουν την ήσυχη πολυπλοκότητα των εσωτερικών τους χώρων, μια απόδειξη της βαθιάς αυστηρότητας πίσω από το έργο των Sejima και Nishizawa. Αυτή η ισορροπία απλότητας και βάθους καθορίζει την αρχιτεκτονική τους προσέγγιση».
«Πάντα πιστεύαμε, λένε οι ίδιοι αποδεχόμενοι τη νέα τους βράβευση, πως η αρχιτεκτονική μπορεί να μεταμορφώσει και να διορθώσει τοπία, βοηθώντας μας να συνδεθούμε με το περιβάλλον μας, τη φύση και ο ένας με τον άλλον. Καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας μας προσπαθούσαμε να δημιουργήσουμε χώρους που να φέρνουν τους ανθρώπους κοντά, προσκαλώντας τους να φανταστούν νέους τρόπους ζωής και μάθησης συλλογικά. Η αρχιτεκτονική είναι πάντα ομαδική εργασία και είμαστε πολύ ευγνώμονες σε όλους όσους μας έδωσαν ευκαιρίες να αναπτύξουμε αυτές τις ιδέες όλα αυτά τα χρόνια, και σε όλους εκείνους τους ανθρώπους που εργάστηκαν ακούραστα μαζί μας για να τις υλοποιήσουν»
Άλλα αξιοσημείωτα έργα τους είναι, ανάμεσα σε άλλα, το κατάστημα Dior στην Ιαπωνία (2003), το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του 21ου Αιώνα στην Καναζάβα της Ιαπωνίας (2004), η Σχολή Σχεδιασμού Zollverein στη Γερμανία (2006), το Περίπτερο της Serpentine στην Αγγλία (2009), το μουσείο Louvre-Lens στη Γαλλία (2012) και το μουσείο Sydney Modern στην Αυστραλία (2022) καθώς και αρκετά άλλα.
Ελεύθερα 11.5.2025
