Η αντιπαράθεση του Ντόναλντ Τραμπ με τη Federal Reserve (Fed) κλιμακώνεται, καθώς ο πρόεδρος των ΗΠΑ ανακοίνωσε την απόλυση της Λίζα Κουκ, μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου. Η κίνηση αυτή, που συνδέθηκε με κατηγορίες για υποθέσεις στεγαστικών δανείων τις οποίες η ίδια αρνείται, θεωρείται πλήγμα στην ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας.
Ο Τραμπ, ο οποίος πιέζει εδώ και μήνες τον πρόεδρο της Fed Τζερόμ Πάουελ για μείωση των επιτοκίων, έχει απειλήσει να τον αντικαταστήσει με «πιο υπάκουο» διάδοχο μετά το 2026. Παράλληλα, δεν απέκλεισε ακόμα και νομική προσφυγή εναντίον του, κατηγορώντας τον για υπερβάσεις κόστους σε έργα ανακαίνισης.
Η ανεξαρτησία της Fed θεωρείται θεμέλιο της οικονομικής πολιτικής στις ανεπτυγμένες χώρες. Κατοχυρώθηκε θεσμικά το 1951 με τη συμφωνία Υπουργείου Οικονομικών–Fed, που διαχώρισε τη νομισματική από τη δημοσιονομική πολιτική. Η κεντρική τράπεζα ρυθμίζει τα επιτόκια χωρίς την έγκριση του Κογκρέσου ή του προέδρου, με στόχο να αποφεύγονται πολιτικές παρεμβάσεις.
Γιατί είναι κρίσιμη η ανεξαρτησία
Η αυτονομία της Fed προστατεύει τις αποφάσεις για τα επιτόκια από τον πειρασμό των προεκλογικών σκοπιμοτήτων. Έρευνες του ΔΝΤ και διεθνών οργανισμών δείχνουν ότι οι χώρες με ανεξάρτητες κεντρικές τράπεζες διατηρούν χαμηλότερο πληθωρισμό. Η εμπειρία της Λατινικής Αμερικής και της κρίσης του 1970–1980 ενίσχυσε την τάση παραχώρησης μεγαλύτερης αυτονομίας.
Τα αντεπιχειρήματα
Οι επικριτές, ωστόσο, κατηγορούν τις κεντρικές τράπεζες για καθυστερημένες αντιδράσεις στην κρίση του 2008 και στον μεταπανδημικό πληθωρισμό. Επιπλέον, τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης (QE) συνδέθηκαν με διεύρυνση των ανισοτήτων.
Σήμερα, με την οικονομική ανάπτυξη να επιβραδύνεται και τα επιτόκια να παραμένουν άνω του 4%, εντείνονται οι πολιτικές πιέσεις για αλλαγή πορείας, αναδεικνύοντας το διακύβευμα: τη διατήρηση της ανεξαρτησίας ή την υπαγωγή της Fed σε πολιτικό έλεγχο.
Capital.gr
