Κάποια παιδιά κλαίνε με το που χάνουν οπτική επαφή με τον γονιό. Άλλα περνούν φάσεις άγχους στον αποχωρισμό στην προνηπιακή ή προσχολική ηλικία. Όπως και να εκδηλώνεται, το άγχος αποχωρισμού είναι απόλυτα φυσιολογικό, αλλά όχι πάντα εύκολο για κανέναν από τους δύο. Πολλές φορές οι γονείς βιώνουν τον αποχωρισμό τόσο έντονα όσο και τα παιδιά τους. Το βλέμμα, το κλάμα, το σφίξιμο στα πόδια, μπορεί να μας κάνει να αισθανθούμε σαν να κάνουμε κάτι λάθος. Στην πραγματικότητα, είναι απλώς ένα σημάδι βαθιάς σύνδεσης.
Ακολουθούν όσα χρειάζεται να ξέρετε για το άγχος αποχωρισμού σε κάθε ηλικία, αλλά και πρακτικές συμβουλές, δοκιμασμένες και, ναι, κάποιες μάλλον «μαθημένες με τον δύσκολο τρόπο».
Άγχος αποχωρισμού ανά ηλικία
Βρέφη:
Το άγχος αποχωρισμού εμφανίζεται όταν το μωρό αποκτήσει «μονιμότητα αντικειμένου», καταλαβαίνει δηλαδή ότι, όταν φεύγετε, δεν είστε κάπου εκεί γύρω. Αυτό μπορεί να αρχίσει ήδη από 4–5 μηνών, αλλά κορυφώνεται συνήθως γύρω στους 9 μήνες. Αν το μωρό είναι κουρασμένο, πεινασμένο ή άρρωστο, η στιγμή του αποχωρισμού δυσκολεύει ακόμη περισσότερο.
Νήπια:
Πολλά παιδιά δεν δείχνουν έντονο άγχος ως βρέφη και ξαφνικά το εμφανίζουν γύρω στους 15–18 μήνες. Καθώς αναπτύσσουν ανεξαρτησία, συνειδητοποιούν και τις αποχωρίσεις πιο έντονα. Τα κλάματα και οι διαμαρτυρίες είναι πιο δυνατά, πιο δραματικά και πιο δύσκολο να κοπάσουν.
Πρόσχολη ηλικία:
Γύρω στα 3 χρόνια, τα παιδιά γνωρίζουν ήδη ότι οι αντιδράσεις τους μάς επηρεάζουν. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν αγχώνονται, αλλά συχνά ελπίζουν ότι μπορούν να αλλάξουν την απόφασή μας. Η συνέπεια είναι καθοριστική: αν επιστρέψουμε στο δωμάτιο «για να τα καθησυχάσουμε», το άγχος μεγαλώνει.
6 τρόποι για να κάνετε τον αποχωρισμό πιο εύκολο
- Δημιουργήστε σύντομα και σταθερά τελετουργικά αποχαιρετισμού
Ένα μικρό φιλί, ένα συγκεκριμένο «αντίο», ένα αγαπημένο αντικείμενο στη μετάβαση, ό,τι κι αν επιλέξετε, κρατήστε το σταθερό και σύντομο. Όσο περισσότερο παρατείνεται ο αποχαιρετισμός, τόσο πιο μεγάλη η ένταση. - Να είστε συνεπείς
Ίδια ώρα, ίδια ρουτίνα, ίδιος τρόπος αποχωρισμού. Η προβλεψιμότητα χτίζει ασφάλεια. - Δώστε την πλήρη προσοχή σας τη στιγμή της αναχώρησης
Μια αγκαλιά, λίγα τρυφερά λόγια, και μετά σταθερό «αντίο». Η αποφασιστικότητα τούς βοηθά. - Τηρήστε την υπόσχεσή σας
Το παιδί μαθαίνει να εμπιστεύεται ότι πάντα επιστρέφετε. Αν επιστρέψετε «για μια ματιά», μπορεί άθελά σας να ξανανοίξετε τον κύκλο άγχους από την αρχή. - Μιλήστε με τρόπο που καταλαβαίνει το παιδί
Όχι «θα έρθω στις 3», αλλά «θα έρθω μετά τον ύπνο και πριν το απογευματινό σνακ». Ή «θα λείψω για δύο ύπνους». - Εξασκηθείτε στον αποχωρισμό
Μικρές ώρες με τη γιαγιά, playdates, σύντομα διαστήματα με άλλο φροντιστή. Πριν ξεκινήσει ο παιδικός σταθμός, κάντε «πρόβα» ρουτίνας.
Συνήθως, το άγχος αποχωρισμού μειώνεται σημαντικά μετά τα πρώτα σχολικά χρόνια. Αν όμως βλέπετε ότι το παιδί σας δυσκολεύεται σταθερά και έντονα, μιλήστε με τον παιδίατρό σας. Έχει ξαναδεί το φαινόμενο και μπορεί να σας καθοδηγήσει με σιγουριά και ψυχραιμία.
