Ο παγκοσμίου φήμης Αμερικανός σκηνοθέτης Ρόμπερτ Γουίλσον, γνωστός στο ελληνικό κοινό από τις συνεργασίες του με το Εθνικό Θέατρο, το Φεστιβάλ Επιδαύρου, την Εθνική Λυρική Σκηνή και το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, έφυγε σήμερα από τη ζωή σε ηλικία 83 ετών.
Όπως ανακοινώθηκε στον προσωπικό του ιστότοπο και στον προσωπικό του λογαριασμό στα ΜΚΔ, ο σπουδαίος σκηνοθέτης θεάτρου και όπερας, σκηνογράφος, αρχιτέκτονας, εικαστικός, σχεδιαστής φωτισμών, χορογράφος και συγγραφέας, ιδρυτής του The Watermill Center, απεβίωσε ειρηνικά στο Water Mill της Νέας Υόρκης, σε ηλικία 83 ετών, μετά από σύντομη αλλά οξεία ασθένεια.
«Αντιμετωπίζοντας τη διάγνωση με καθαρό μυαλό και αποφασιστικότητα, συνέχισε να εργάζεται και να δημιουργεί μέχρι το τέλος» αναφέρεται. «Τα έργα του για το θέατρο, το χαρτί, τα γλυπτά και τα βίντεο πορτρέτα, καθώς και το The Watermill Center, θα παραμείνουν ως καλλιτεχνική κληρονομιά του».
Αναφέρεται ότι στο εγγύς μέλλον θα πραγματοποιηθούν τελετές μνήμης για τον Ρόμπερτ Γουίλσον σε μέρη που είχαν ιδιαίτερη σημασία για τον ίδιο.
Γεννημένος στο Γουάκο του Τέξας τον Οκτώβριο του 1941, ο Μπομπ Γουίλσον συγκαταλέγεται μεταξύ των σημαντικότερων θεατρικών και εικαστικών καλλιτεχνών στον κόσμο. Τα έργα του για τη σκηνή ενσωματώνουν μια μεγάλη ποικιλία καλλιτεχνικών μέσων, όπως χορό, κίνηση, φωτισμό, γλυπτική, μουσική και κείμενο. Οι εικόνες του ήταν αισθητικά εντυπωσιακές και συναισθηματικά φορτισμένες και οι παραγωγές του έχουν κερδίσει την αναγνώριση του κοινού και των κριτικών παγκοσμίως.
Τα σχέδια, οι πίνακες ζωγραφικής και τα γλυπτά του παρουσιάστηκαν σε όλο τον κόσμο σε εκατοντάδες ατομικές και ομαδικές εκθέσεις και τα έργα του βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές και μουσεία σε όλο τον κόσμο.
Γεννήθηκε από εύπορους γονείς και μεγάλωσε σε συντηρητικό περιβάλλον. Στα νεανικά του χρόνια αντιμετώπιζε πρόβλημα στην εκφορά του λόγου (τραυλισμό) και δυσκολία στην κοινωνική προσαρμογή.
Μία 70χρονη δασκάλα χορού και θεραπεύτρια, η Μπερντ Χόφμαν Hoffman, λειτούργησε όμως σαν μέντοράς του και τον βοήθησε να απελευθερώσει την εσωτερική του ένταση με αργές και επαναλαμβανόμενες κινήσεις.
Η επίδραση της στον νεαρό τότε Γουίλσον αργότερα θα γίνει φανερή και στην κινησιολογία των σκηνοθετικών του έργων. Αποφοίτησε από το τοπικό πανεπιστήμιο στο Τέξας (Διοίκηση Επιχειρήσεων) και το 1963 πήγε στη Νέα Υόρκη για να παρακολουθήσει μαθήματα αρχιτεκτονικής στο Ινστιτούτο Pratt του Μπρούκλιν.
Εκεί ξεκίνησε την ενασχόλησή του με το θέατρο, αρχικά ως σκηνογράφος (στο «America Hurrah» στο θέατρο La Mama) και έπειτα με την νεοϋορκέζικη κολεκτίβα παραστάσεων που ονόμασε Byrd Hoffman School of Byrds προς τιμήν της δασκάλας του. Εκεί ανέπτυξε τα πρώτα έργα που φέρουν την υπογραφή του, όπως το «Deafman Glance» (1970) και το «A Letter for Queen Victoria» (1974-1975). Με το «Deafman Glance» έδωσε το δείγμα γραφής του και κέρδισε την αναγνώριση. Επρόκειτο για μια σιωπηλή όπερα στην οποία πρωταγωνιστούσε ένας κωφάλαλος έφηβος που ο σκηνοθέτης είχε υιοθετήσει κάποια χρόνια νωρίτερα.
Στα 24 του, υποφέροντας από κατάθλιψη, αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει και κατόπιν χρειάστηκε να νοσηλευτεί σε ψυχιατρικό ίδρυμα. Όταν βγήκε ωστόσο, τάραξε τα καλλιτεχνικά δρώμενα δημιουργώντας μια εικαστική εγκατάσταση από 676 τηλεφωνικούς στύλους και και μια σειρά περίπου 60 υβριδικών παραστάσεων στη Νέα Υόρκη.
Η φήμη του εξαπλώθηκε το 1976, όταν παρουσίασε στο φεστιβάλ της Αβινιόν μαζί με τον Φίλιπ Γκλας τη θεμελιώδη όπερα «Einstein on the Beach».
Στους καλλιτεχνικούς συνεργάτες του περιλαμβάνονται πολλοί συγγραφείς και μουσικοί, όπως οι Χάινερ Μίλερ, Τομ Γουέιτς, Σούζαν Σόνταγκ, Λόρι Άντερσον, Γουίλιαμ Μπάροουζ, Λου Ριντ κ.ά.
Έχει επίσης αφήσει το αποτύπωμά του σε αριστουργήματα όπως: «Τελευταία Μαγνητοταινία του Κραπ» του Σάμιουελ Μπέκετ, «Όπερα της Πεντάρας» του Μπέρτολτ Μπρεχτ, «Πελλέας και Μελισσάνθη» του Κλωντ Ντεμπυσσί, «Φάουστ» του Γκαίτε, Οδύσσεια του Ομήρου, «Οι Μύθοι» του Ζαν ντε λα Φοντέν, «Μαντάμ Μπάτερφλαϊ» του Τζάκομο Πουτσίνι, «Λα Τραβιάτα« του Τζιουζέπε Βέρντι και ο Οιδίπους του Σοφοκλή.
Ο Γουίλσον είχε τιμηθεί με πολλά βραβεία αριστείας, μεταξύ των οποίων μια υποψηφιότητα για βραβείο Πούλιτζερ, δύο βραβεία Premio Ubu, ο Χρυσός Λέων της Μπιενάλε της Βενετίας και ένα βραβείο Olivier. Έχει εκλεγεί στην Αμερικανική Ακαδημία Τεχνών και Γραμμάτων, καθώς και στη Γερμανική Ακαδημία Τεχνών, ενώ ήταν κάτοχος πολλών τιμητικών διδακτορικών τίτλων.
Η Οδύσσεια του Ομήρου που παρουσίασε στο Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας το 2012-13 συμπαραγωγή με το Piccolo Teatro του Μιλάνου-Teatro di Europa συγκαταλέγεται στα κορυφαία καλλιτεχνικά γεγονότα της περασμένης δεκαετίας στην Ελλάδα.
