Σύμφωνα με την Έκθεση για τις Οικογενειακές Επιχειρήσεις 2025 της KPMG, σχεδόν το 40% των οικογενειακών επιχειρήσεων που επιδιώκουν συγχωνεύσεις και εξαγορές (M&A) έχουν υψηλή βαθμολογία στην επιχειρηματικότητα διαμέσου των γενεών.
Αυτό δεν είναι τυχαίο — αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα των οικογενειακών επιχειρήσεων που αντέχουν στον χρόνο: τη δυνατότητα να σκέφτονται πέρα από το άμεσο μέλλον.
Πρόκειται για επιχειρήσεις που δεν περιορίζονται στο να προσαρμόζονται στην αλλαγή, αλλά την προβλέπουν και τη διαχειρίζονται στρατηγικά, διασφαλίζοντας τη βιωσιμότητα και ανάπτυξή τους στο μέλλον. Για αυτές, το M&A δεν είναι απλώς εργαλείο επέκτασης, αλλά ένα μέσο για διαφοροποίηση, διεθνοποίηση και ενίσχυση του επιχειρηματικού τους μοντέλου με ορίζοντα το μέλλον.
Η έκθεση στέλνει ένα ξεκάθαρο μήνυμα:
- Το M&A αποδίδει όταν ευθυγραμμίζεται με το όραμα και τις αξίες της επιχείρησης.
- Η ώριμη εταιρική διακυβέρνηση και η σταθερή ηγεσία που εμπνέει εμπιστοσύνη είναι καθοριστικές για την επιτυχία.
- Οι επιτυχημένες κινήσεις δεν είναι ευκαιριακές — είναι στρατηγικές αποφάσεις που στηρίζουν μακροπρόθεσμους στόχους.
Στην Κύπρο, όπου οι οικογενειακές επιχειρήσεις παραμένουν η ραχοκοκαλιά της οικονομίας, αυτές οι διαπιστώσεις αποκτούν ιδιαίτερη βαρύτητα. Οι προκλήσεις της διαδοχής, οι πιέσεις της αγοράς και η αυξανόμενη επιχειρησιακή και λειτουργική πολυπλοκότητα ωθούν τις οικογενειακές επιχειρήσεις να δουν το M&A όχι ως θεωρητική επιλογή, αλλά ως αναγκαία στρατηγική για τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητάς τους.
Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τις Συγχωνεύσεις και Εξαγορές ΜΜΕ (2024-2027), που εισήγαγε η κυπριακή κυβέρνηση, επιβεβαιώνει αυτή τη μετάβαση, αναγνωρίζοντας ότι η μεγέθυνση των εργασιών, η συγκέντρωση σε λιγότερες αλλά μεγαλύτερες οικονομικές οντότητες και οι στρατηγικές συνεργασίες αποτελούν πλέον βασικούς πυλώνες για τη μακροχρόνια οικονομική ανθεκτικότητα της χώρας.
Η πίεση αυτή εντείνεται από διάφορους παράγοντες:
- Η κυπριακή αγορά προσελκύει συνεχώς περισσότερους διεθνείς παίκτες, που επωφελούνται από τη στρατηγική γεωγραφική θέση της χώρας, την πρόσβαση στη ζώνη του ευρώ και το ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς. Αυτοί οι ανταγωνιστές φέρνουν μαζί τους σημαντικά κεφάλαια, ισχυρά brands και προηγμένη ψηφιακή υποδομή, ανεβάζοντας τον πήχη για τις τοπικές επιχειρήσεις.
- Η παγκοσμιοποίηση και οι τεχνολογικές εξελίξεις ανατρέπουν τα παραδοσιακά επιχειρηματικά μοντέλα, δημιουργώντας κινδύνους αλλά και ευκαιρίες για εκείνες τις οικογενειακές επιχειρήσεις που είναι έτοιμες να εξελιχθούν.
Σε αυτό το περιβάλλον, η ανάπτυξη δεν είναι πια πολυτέλεια — είναι αναγκαιότητα. Η διεύρυνση του μεγέθους, η εφαρμογή σύγχρονων επαγγελματικών προτύπων στη λειτουργία της επιχείρησης και η προσαρμογή στις νέες συνθήκες είναι στρατηγικές επιβίωσης. Για τις οικογενειακές επιχειρήσεις, αυτό συνεπάγεται μια μετατόπιση της νοοτροπίας και του τρόπου σκέψης ετών: από την απλή διατήρηση του γνώριμου, στη δημιουργία της οργανωτικής ανθεκτικότητας και ευελιξίας που απαιτείται για να ανταγωνιστούν σε μεγαλύτερη κλίμακα.
Καθώς οι κυπριακές οικογενειακές επιχειρήσεις σχεδιάζουν το επόμενο τους βήμα, το ερώτημα δεν είναι πλέον αν θα επιδιώξουν M&A — αλλά πότε και πώς θα το πράξουν με στρατηγική προσέγγιση. Όσοι προετοιμαστούν κατάλληλα και κινηθούν με αποφασιστικότητα θα είναι εκείνοι που όχι μόνο θα αντέξουν, αλλά και θα ηγηθούν στην επόμενη εποχή.
* Διοικητικός Σύμβουλος / Restructuring and Debt Advisory / Επικεφαλής τομέα Οικογενειακών Επιχειρήσεων KPMG Κύπρου
** Assistant Manager / Deal Advisory / KPMG Kύπρου
