Οι παγκόσμιες εκθέσεις, Expo, που πραγματοποιούνται διαχρονικά σε διαφορές χώρες, συχνά συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον και από αρχιτεκτονικής πλευράς. Φέτος, ένα από τα περίπτερα που ξεχωρίζουν είναι της Ιαπωνίας, όπου και φιλοξενείται η Expo 2025.
Η Παγκόσμια Έκθεση 2025 που άνοιξε στην Οσάκα στις 13 Απριλίου και θα διαρκέσει έως τις 13 Οκτωβρίου, έχει σαν θέμα τον σχεδιασμό της μελλοντικής κοινωνίας. Σε αυτήν συμμετέχουν 180 χώρες και οργανισμοί. Κάθε χώρα κατασκευάζει το δικό της περίπτερο που επικεντρώνεται στο θέμα της έκθεσης.
Το ιαπωνικό περίπτερο, σχεδιασμένο από τους Nikken Sekkei, με έκταση 11000 τ.μ. συμβολίζει τον κύκλο της ζωής και την κυκλική οικονομία μέσω μιας επαναλαμβανόμενης, κλιμακωτής διάταξης πλαισίων διασταυρούμενης ξυλείας (CLT) σε ομόκεντρο κυκλικό σχηματισμό.
Όπως εξηγούν οι αρχιτέκτονες, το CLT προσφέρει ένα νέο σύστημα που ενισχύει τη δυνατότητα χρήσης ξύλου μετατρέποντας κορμούς μικρής διαμέτρου σε λεπτά ελάσματα, τα οποία στοιβάζονται για να δημιουργήσουν μεγάλα πάνελ. Τα κενά μεταξύ τους διευκολύνουν την διαπερατότητα, δημιουργώντας έτσι μια σύνδεση μεταξύ εξωτερικού και εσωτερικού. Μέρος των πάνελ αυτών θα αποσυναρμολογηθεί ώστε να επαναχρησιμοποιηθεί στο πνεύμα της κυκλικής οικονομίας.
Ο σκελετός είναι κατασκευασμένος από μέταλλο και ο τρόπος που έχουν τοποθετηθεί τα πλαίσια για να δημιουργήσουν του τοίχους εξασφαλίζει ακαμψία καθιστώντας το περίπτερο αντισεισμικό. Ταυτόχρονα, χρησιμοποιήθηκε γυαλί επεκτείνοντας τις δυνατότητες συνδυασμού ξύλου και γυαλιού, απαντώντας ταυτόχρονα στο ερώτημα ποιο μπορεί να είναι το εξωτερικό υλικό μιας προσωρινής κατασκευής, φτιαγμένης με λιγότερα εξαρτήματα και μειωμένο κόστος.
Στο εσωτερικό έχουν δημιουργηθεί ποικίλα «εκθεσιακά περιβάλλοντα» συμπεριλαμβανομένου ενός φωτεινού, ανοιχτού αίθριου, ενός απαλά φωτισμένου χώρου με φεγγίτες που τονίζουν την υφή των επιφανειών, ένα σκοτεινό δωμάτιο με χαμηλή οροφή που ενθαρρύνει τους επισκέπτες να εστιάζουν στο κέντρο της οθόνης και ένα χώρο με νερό. Η παροχή διαφορετικών εκθεσιακών σκηνικών -συμπεριλαμβανομένων εσωτερικών και εξωτερικών χώρων, φωτός και σκιάς, μεγάλου και μικρού- προσκαλεί τους επισκέπτες να βιώσουν την αφήγηση της έκθεσης και με τις πέντε αισθήσεις τους. Ως συμβολική έκφραση του θέματος «Ο Κύκλος της Ζωής», το περίπτερο είναι εξοπλισμένο με μονάδα βιοαερίου. Τα απόβλητα τροφίμων που συλλέγονται από τους χώρους της Έκθεσης τυγχάνουν μικροβιακής ζύμωσης, παράγοντας βιοαέριο που μετατρέπεται σε ηλεκτρική ενέργεια για το περίπτερο.
Οι εκθεσιακοί χώροι βρίσκονται στον δεύτερο όροφο, ενώ στον πρώτο όροφο στεγάζονται οι εγκαταστάσεις και οι βοηθητικοί χώροι. Αυτή η τμηματική διάταξη εξασφαλίζει μια σαφή οριοθέτηση των λειτουργιών, ενώ επιτρέπει στους επισκέπτες να παρατηρούν τη λειτουργία βιοαερίου μέσω ενός ανοιχτού αίθριου, ενσωματώνοντας έτσι τη μονάδα βιοαερίου στην εμπειρία της έκθεσης.
Ένας ελαφρώς κεκλιμένος υπαίθριος διάδρομος περιβάλλει την έκθεση του δεύτερου ορόφου, διασφαλίζοντας ότι τα άτομα με αναπηρία έχουν πρόσβαση χωρίς εμπόδια. Ο διάδρομος καλύπτεται από πέργκολα, σχηματίζοντας έναν προστατευμένο χώρο από όπου ο επισκέπτης έχει οπτική επαφή με το εσωτερικό μέσα από τα κενά μεταξύ των κατακόρυφων ξύλινων πλαισίων. Ο ανοιχτός σχεδιασμός επιτρέπει στη θαλάσσια αύρα να διεισδύσει στο κτήριο, ενώ μέσα η χωρική σύνθεση μοιάζει με φυσικό ανάγλυφο, με αρκετούς ορόφους διατεταγμένους σε πολλαπλά επίπεδα.
Για τη διευκόλυνση της αποσυναρμολόγησης μετά την έκθεση, τα τεμάχια του δαπέδου τοποθετούνται στις χαλύβδινες δοκούς με βίδες, εξαλείφοντας την ανάγκη για συγκόλληση και μειώνοντας σημαντικά την χρήση σκυροδέματος.
Η τοποθεσία είναι επίσης σημαντική αφού πρόκειται για ανακτημένη γη για την οποία χρειάστηκε η εφαρμογή καινοτόμων δομικών μέτρων ως προς την αντιμετώπιση της καθίζησης του υποκείμενου στρώματος αργίλου.
Οι καινοτομίες στον σχεδιασμό και κατασκευή του περιπτέρου έχουν επίσης φιλοσοφική διάσταση. Συμβολίζουν την ιδέα ότι τα πάντα υπάρχουν μέσα από αλληλένδετες σχέσεις. Αυτό εκφράζεται μέσα από τα υλικά τα οποία σχηματίζουν ένα αμοιβαία υποστηρικτικό πλέγμα: Το χαλύβδινο πλαίσιο υποστηρίζει τα πάνελ CLT, ενώ τα πάνελ CLT σταθεροποιούν το χαλύβδινο πλαίσιο έναντι οριζόντιων φορτίων. Τα πάνελ υποστηρίζουν το γυαλί, ενώ το γυαλί μετριάζει την παραμόρφωση των CLT που προκαλείται από την πίεση του ανέμου. Και εν τέλει το κτήριο προκύπτει από αυτήν την αλληλοεξαρτώμενη δομική σύνθεση.
Ελεύθερα 19.4.2025
