Δύο γύροι ψηφοφορίας και τέλος. Ο τρόπος εκλογής του Προέδρου της Βουλής τέθηκε στο μικροσκόπιο της Επιτροπής Κανονισμών και βρίσκεται υπό συζήτηση. Οι πληροφορίες, αν και διίστανται ως προς το πόσο κοντά ή μακριά βρίσκεται το ενδεχόμενο αλλαγών, συγκλίνουν στο ότι υπάρχει πρόθεση τροποποίησης της διαδικασίας εκλογής του Προέδρου της Βουλής — ενός ζητήματος που και στο παρελθόν έχει προκαλέσει δυσεπίλυτους γρίφους.
Τι συζητείται
Όπως αναφέρουν οι πληροφορίες μας, στο πλαίσιο των συζητήσεων της Επιτροπής Κανονισμών και μέσα σε έναν γενικότερο προβληματισμό για τον εκσυγχρονισμό της λειτουργίας του Σώματος, τέθηκε και το θέμα του τρόπου εκλογής του Προέδρου της Βουλής. Συζητείται πώς μπορεί να απλοποιηθεί η διαδικασία, ώστε να μην απαιτείται τρίτος γύρος ψηφοφορίας. Παράλληλα, προτείνεται να αλλάξει και ο κανονισμός της ψηφοφορίας, ώστε κάθε βουλευτής να ψηφίζει μόνο έναν υποψήφιο σε κάθε γύρο.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες:
Στον πρώτο γύρο ψηφοφορίας για την εκλογή Προέδρου της Βουλής θα απαιτείται απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των βουλευτών, δηλαδή 29 ψήφοι, όπως ισχύει και σήμερα.
Αν κανένας/καμία υποψήφιος/υποψήφια δεν συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία, η ψηφοφορία θα επαναλαμβάνεται ανάμεσα στους δύο επικρατέστερους υποψηφίους, και θα εκλέγεται όποιος λάβει τις περισσότερες ψήφους, με απλή πλειοψηφία.
Η ψηφοφορία θα είναι ονομαστική, φανερή, και θα υπάρχει η δυνατότητα ηλεκτρονικής ψήφου μέσω του συστήματος, πέραν της ψήφου διά της ανάτασης του χεριού.
Η πλειοψηφία των κομμάτων εμφανίζεται θετική ως προς το γενικό πλαίσιο των αλλαγών, αν και υπάρχουν επιμέρους ζητήματα που χρειάζονται περαιτέρω συζήτηση. Ένα από αυτά αφορά το αν στη δεύτερη ψηφοφορία, κατά την οποία ο Πρόεδρος θα εκλέγεται με απλή πλειοψηφία, θα πρέπει να καθοριστεί ένας ελάχιστος αριθμός ψήφων που θα πρέπει να λάβει ο υποψήφιος. Εξετάζεται επίσης κατά πόσο μπορεί να υπάρξει αποχή, δεδομένου ότι στον δεύτερο γύρο θα συμμετέχουν μόνο δύο υποψήφιοι.
Εγείρεται, ακόμη, ζήτημα για το τι θα συμβαίνει σε περίπτωση ισοψηφίας, είτε στον πρώτο είτε στον δεύτερο γύρο. Μία από τις σκέψεις είναι η κλήρωση, αν και για την περίπτωση ισοψηφίας στον δεύτερο γύρο — που θα καθορίζει τον νέο Πρόεδρο της Βουλής — υπάρχουν επιφυλάξεις και πιθανότατα θα αναζητηθούν άλλες λύσεις. Μια εισήγηση είναι όπως η Προεδρία της Βουλής γίνεται εκ περιτροπής ή εξ ημισείας μεταξύ των δύο υποψηφίων. Αν η ισοψηφία αφορά τον υποψήφιο που θα περάσει στον δεύτερο γύρο, τότε η ιδέα της κλήρωσης φαίνεται να κερδίζει έδαφος.
Πέραν αυτού, συζητείται κατά πόσο θα πρέπει να ορίζεται ή να εκλέγεται αντικαταστάτης του Προέδρου της Βουλής σε περίπτωση απουσίας του. Σήμερα, με βάση το Σύνταγμα, τον/την Πρόεδρο της Βουλής αντικαθιστά ο γηραιότερος βουλευτής όταν ο Πρόεδρος απουσιάζει στο εξωτερικό ή ασκεί καθήκοντα Προέδρου της Δημοκρατίας. Μία εισήγηση είναι όπως αντικαταστάτης ορίζεται ο υποψήφιος που θα περάσει στον δεύτερο γύρο αλλά δεν θα εκλεγεί στην Προεδρία, εφόσον το επιθυμεί.
Σε κάθε περίπτωση, αναμένεται να ετοιμαστούν σχετικά κείμενα και το θέμα να επανέλθει στην Επιτροπή Κανονισμών της Βουλής, όπου ενδέχεται να υπάρξουν τροποποιήσεις ή και προτάσεις τροπολογιών προς την Ολομέλεια.
Πώς γίνεται σήμερα η εκλογή
Η εκλογή του Προέδρου της Βουλής πραγματοποιείται στην πρώτη συνεδρία της νεοεκλεγείσας Βουλής.
Η διαδικασία έχει ως εξής:
Πρόεδρος εκλέγεται ο υποψήφιος που συγκεντρώνει τον αμέσως επόμενο ακέραιο αριθμό του μισού των παρόντων βουλευτών, δηλαδή σε πλήρη απαρτία 28 ψήφους.
Αν δεν εκλεγεί Πρόεδρος στην πρώτη ψηφοφορία, ακολουθεί δεύτερη, στην οποία εκλέγεται ο υποψήφιος που συγκεντρώνει τα 2/5 των ψήφων των παρόντων βουλευτών, δηλαδή 22 ψήφους.
Αν και πάλι δεν εκλεγεί, διεξάγεται τρίτη ψηφοφορία, κατά την οποία εκλέγεται ο υποψήφιος που εξασφαλίζει τις περισσότερες εγκριτικές ψήφους των παρόντων και ψηφιζόντων βουλευτών.
Σε περίπτωση ισοψηφίας και στην τρίτη ψηφοφορία, η συνεδρία διακόπτεται και τα κόμματα προβαίνουν σε διαβουλεύσεις μέχρι να υπάρξει λύση.
Υπενθυμίζεται ότι η Αννίτα Δημητρίου είχε εκλεγεί στην Προεδρία της Βουλής κατά τη δεύτερη ψηφοφορία, συγκεντρώνοντας 25 ψήφους — τις 17 των βουλευτών του ΔΗΣΥ, τις 4 της ΔΗΠΑ και τις 4 του ΕΛΑΜ.
Για την ιστορία, αυτή η διαδικασία υιοθετήθηκε το 1985 όταν προέκυψε για πρώτη φορά αδιέξοδο καθώς τότε, διεκδίκησαν το αξίωμα του Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων τέσσερις υποψήφιοι: o Γλαύκος Κληρίδης, εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΔΗΣΥ, ο Γεώργιος Λαδάς, εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΔΗΚΟ, ο Εζεκίας Παπαϊωάννου, εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΑΚΕΛ, και ο Βάσος Λυσσαρίδης, εκ μέρους του Σ.Κ. ΕΔΕΚ.
Για την άρση του αδιεξόδου η Βουλή ομόφωνα ενέκρινε το σχέδιο απόφασης αναφορικά με τη διαδικασία για την ανάδειξη Προέδρου του σώματος, το οποίο ισχύει μέχρι σήμερα.
Τρεις ψηφοφορίες χρειάστηκαν και το 2016 όταν το αξίωμα διεκδικούσαν οι:
ο Δημήτρης Συλλούρης, εκ μέρους της Αλληλεγγύης, ο Αβέρωφ Νεοφύτου, εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΔΗΣΥ., ο Άντρος Κυπριανού, εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας ΑΚΕΛ, ο Μαρίνος Σιζόπουλος, εκ μέρους της ΕΔΕΚ, και ο Γιώργος Περδίκης, εκ μέρους του Κινήματος Οικολόγων-Συνεργασίας Πολιτών. Πρόεδρος της Βουλής εξελέγη κατά την τρίτη φάση της ψηφοφορίας ο Δημήτρης Συλλούρης, εξασφαλίζοντας 21 ψήφους. Τότε η κοινοβουλευτική ομάδα του ΔΗΣΥ με 18 βουλευτές ψήφισε και την υποψηφιότητα Αβέρωφ Νεοφύτου και την υποψηφιότητα του Δημήτρη Συλλούρη, την οποία ψήφισαν και οι τρεις βουλευτές της Αλληλεγγύης. Ο Συλλούρης παραιτήθηκε μετά την γνωστή υπόθεση του βίντεο του Αl Jazeera. Στις 23 Οκτωβρίου 2020 κατόπιν σχετικής πρότασης από όλα τα κόμματα εκτός του ΕΛΑΜ. Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων εκλέχθηκε ο βουλευτής του ΑΚΕΛ-Αριστερά-Νέες Δυνάμεις Αδάμος Αδάμου, χωρίς ανθυποψήφιο, με 53 ψήφους υπέρ, καμία εναντίον και 2 αποχές.
